Η βιταμίνη D λειτουργεί ως ορμόνη στο σώμα, επιτρέποντας την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από την τροφή στο έντερο, και συμβάλλει άμεσα στην προστασία των δοντιών και των ούλων.

Γράφει η Αλέξια Σταμάτη, χειρουργός – οδοντίατρος, DDS

«Γιατρέ, τα ούλα μου ματώνουν διαρκώς. Τα δόντια μου χαλάνε το ένα μετά το άλλο. Τι κάνω λάθος;».
«Δεν βουρτσίζεις όπως πρέπει. Πρέπει να απομακρύνεις αποτελεσματικότερα τα μικρόβια».
Ίσως είναι η κλασικότερη απάντηση των οδοντιάτρων στις περιπτώσεις ουλίτιδας και τερηδόνας, όμως δεν είναι πάντοτε η λύση, κυρίως όταν οι ασθενείς επιμένουν ότι καθαρίζουν σωστά. Το «κλειδί» στο μυστήριο ίσως βρίσκεται στις αιματολογικές εξετάσεις, και ειδικότερα στην επάρκεια της βιταμίνης D.

Η βιταμίνη D, και συγκεκριμένα η D3, είναι γνωστή ως βασικό συστατικό για την κατασκευή υγιών οστών, την ανάπτυξη και την ανάπλασή τους. Λειτουργεί ως ορμόνη στο σώμα, επιτρέποντας την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από την τροφή στο έντερο. Με αυτόν τρόπο επηρεάζει άμεσα τόσο τη διάπλαση των δοντιών από την παιδική ηλικία όσο και την προστασία τους στην ενήλικη ζωή, λειτουργώντας σαν ασπίδα για την τερηδόνα. Συγκεκριμένα, ενεργοποιεί τους οδοντινοβλάστες που παράγουν οδοντίνη, προλαμβάνοντας ή επιδιορθώνοντας πιθανές φθορές των δοντιών που έχουν προκαλέσει τα μικρόβια.

Οι ευεργετικές ιδιότητες της βιταμίνης D έχουν επίσης συνδεθεί με την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Για την ενεργοποίηση των λεμφοκυττάρων και την έναρξη της λειτουργίας της φαγοκυττάρωσης ως απάντηση στην εισβολή των μικροβίων είναι σημαντική η σύνδεση της βιταμίνης D στους υποδοχείς των Τ λεμφοκυττάρων. Με αυτόν τον τρόπο καταστέλλεται η φλεγμονή και αποκαθίσταται η υγεία. Σε πιθανή ανεπάρκεια παρατηρείται έξαρση και των μικροβίων του στόματος, που εμφανίζεται με την εικόνα αιμορραγικών ούλων. Έτσι η ουλίτιδα παραμένει, παρά την προσπάθεια σωστής υγιεινής από τον ασθενή, και συχνά μεταπίπτει σε περιοδοντίτιδα.

Το στόμα δεν είναι αποκομμένο από τον υπόλοιπο πεπτικό σωλήνα. Μάλιστα, αποτελεί την πύλη εισόδου, γι’ αυτό συχνά τα μικρόβια του στόματος αλλά και τα μικρόβια του εντέρου αλληλοεπηρεάζονται. Για να λειτουργήσει σωστά ο οργανισμός και να επιτύχει τόσο την υγεία του στοματικού περιβάλλοντος όσο και των υπόλοιπων οργάνων, είναι απαραίτητη η ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών μικροβίων, με ενεργό διαμεσολαβητή για τον σκοπό αυτό τη βιταμίνη D.

Πώς θα αυξήσω τη βιταμίνη D;

Ηλιακή ακτινοβολία

Η βιταμίνη D είναι γνωστή και ως «βιταμίνη του ήλιου». Ειδικότερα, η D3 παράγεται έπειτα από αντίδραση όταν το δέρμα εκτίθεται στην υπεριώδη ακτινοβολία Β (UVB). Έτσι, η έκθεση στο ηλιακό φως 10-15 λεπτά την ημέρα χωρίς αντηλιακό μπορεί να αυξήσει σημαντικά τα επίπεδα της βιταμίνης στον οργανισμό.

Διατροφικές συνήθειες

Οι διατροφικές επιλογές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την πρόσληψη της βιταμίνης D, η οποία συναντάται κυρίως σε λιπαρά ψάρια, όπως ο τόνος και ο σολομός, στα αυγά και στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Υπολογίζεται πως ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνει 200-600 IU βιταμίνης D την ημέρα – ως μονάδα μέτρησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί 1 φλιτζάνι γάλα, που αντιστοιχεί περίπου σε 100 IU.

Συμπληρώματα διατροφής

Συχνά η βιταμίνη D δεν μπορεί να καλυφθεί ποσοτικά από τη διατροφή και έτσι ο γιατρός επιλέγει να χορηγήσει συμπληρώματα που περιλαμβάνουν προβιοτικά αλλά και βιταμίνη D3 σε συνδυασμό με K2. Ανησυχητικές κρίνονται οι τιμές κάτω από 30 ng/ml.

Έλεγχος απορρόφησης βιταμινών

Συχνά δεν ευθύνεται η ανεπαρκής πρόσληψη της βιταμίνης D, αλλά η αδυναμία απορρόφησης από το έντερο. Είναι σημαντικό επίσης να εξεταστεί αν υποκρύπτεται κάποια νεφρική ή ηπατική δυσλειτουργία σε περίπτωση που οι τιμές της βιταμίνης παραμένουν χαμηλές, καθώς στο ήπαρ και στα νεφρά η βιταμίνη μετατρέπεται στους ενεργούς μεταβολίτες της που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία (25 -υδρόξυ βιταμίνη D και 1,25 διυδρόξυ βιταμίνη D αντίστοιχα).

Πρώτη γραμμή κινδύνου

Δυστυχώς, περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης εμφανίζει ελλιπή ή ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D. Το γεγονός αυτό έχει σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία του στόματος, αλλά όχι μόνο, καθώς εγκυμονούν παράλληλα οι κίνδυνοι της οστεοπόρωσης, της οστεοπενίας ακόμη και της ραχίτιδας στα παιδιά λόγω μειωμένης εναπόθεσης ασβεστίου. Παράλληλα, η έλλειψη βιταμίνης D έχει σχετιστεί με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του παγκρέατος. Πιο πρόσφατες συσχετίσεις έχουν συνδέσει τη βιταμίνη D ακόμη και με την καταπολέμηση της κατάθλιψης.

Ποιες είναι οι ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο;

• Γυναίκες στην εμμηνόπαυση
• Άτομα που δεν εκτίθενται στον ήλιο
• Ασθενείς με ηπατική ή νεφρική ασθένεια
• Βρέφη που θηλάζουν μόνο (το ανθρώπινο γάλα δεν έχει επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D)
• Άτομα με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (η βιταμίνη εγκλωβίζεται στο υποδόριο λίπος)
• Άνθρωποι που δεν τρέφονται σωστά ή υποσιτίζονται
• Ηλικιωμένοι

Συχνά οι οδοντίατροι βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα και διαγνώσεις. Τα έντονα αιμορραγικά ούλα που δεν επανέρχονται στην υγιή τους μορφή μετά τον καθαρισμό αλλά και το τακτικό βούρτσισμα των ασθενών ίσως είναι ένα σημάδι για παραπάνω εξέταση και διερεύνηση. Για τον ανεξέλεγκτο τερηδονισμό των δοντιών ίσως η αιτία να μην εντοπίζεται μόνο στην υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης, αλλά και στην ανεπαρκή πρόσληψη σημαντικών διατροφικών στοιχείων, όπως η βιταμίνη D. Γι’ αυτό και η σωστή απάντηση στα «γιατί» των ασθενών θα ήταν κάποιες φορές μια εξέταση αίματος.

Η βιταμίνη D μπορεί να υπάρξει ισχυρός σύμμαχος για την υγεία των δοντιών και των ούλων αλλά και μια ισχυρή ασπίδα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η έλλειψή της όμως μπορεί να αποδειχτεί σημαντικός εχθρός του οργανισμού, γι’ αυτό και η εικόνα του στόματος ίσως σηματοδοτήσει την αρχή της πρόληψης!

Διαβάστε ακόμη: