Βιασμός είναι η παράνομη δραστηριότητα που περιλαμβάνει σεξουαλική επαφή χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος, μέσω της βίας ή της απειλής της. Πολλές φορές μάλιστα δεν μπορεί να καταπολεμηθεί από τον νόμο, λόγω της αποσιώπησης του θύματος ή της σχέσης του με τον θύτη (σύζυγος, σύντροφος, προϊστάμενος).

Βιασμός θεωρείται και η σεξουαλική επαφή με άτομο που δεν είναι σε θέση να δώσει συγκατάθεση λόγω υποκείμενης κατάστασης, ψυχικής ασθένειας, νοητικής καθυστέρησης ή εξαπάτησης.

Σε πολλά εθνικά δίκαια το έγκλημα του βιασμού έχει υπαχθεί σε αυτό της σεξουαλικής επίθεσης. Ο βιασμός θεωρούνταν ότι προκαλείται από την ανεξέλεγκτη σεξουαλική επιθυμία, αλλά τώρα θεωρείται ως παθολογική εκδήλωση εξουσίας πάνω σε έναν άνθρωπο.

Ο νόμος γύρω από τον βιασμό

Ο νομικός ορισμός του βιασμού έχει αλλάξει ουσιαστικά από τα τέλη του 20ού αιώνα. Ο βιασμός ήταν η εγκληματική σεξουαλική πράξη ενός άνδρα με μια γυναίκα παρά τη θέλησή της. Όπως είναι πλέον κατανοητό, ο βιαστής μπορεί να είναι ενήλικος ή ανήλικος, ανεξαρτήτως φύλου, και κατά οποιουδήποτε ανθρώπου. Αν και ο βιασμός μπορεί να συμβεί και σε άτομο του ίδιου φύλου, διαπράττεται συχνότερα από έναν άνδρα εναντίον μιας γυναίκας. Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη τάση να υπάρχουν βιασμοί εντός συζυγικού πλαισίου, να υπάρχει δηλαδή σεξουαλική επαφή χωρίς τη θέληση του ενός.

Βιασμός. Άρθρο 144. Όποιος έρχεται σε παράνομη συνουσία διά κολπικής, πρωκτικής ή στοματικής διείσδυσης του πέους στο σώμα άλλου προσώπου, χωρίς τη συναίνεσή του ή με συναίνεση η οποία δόθηκε υπό το κράτος βίας, απειλής ή φόβου, είναι ένοχος κακουργήματος που καλείται βιασμός και υπόκειται στην ποινή φυλάκισης διά βίου.
Απόπειρα βιασμού. Άρθρο 146. Όποιος αποπειράται βιασμό είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται σε φυλάκιση δέκα χρόνων.
Σεξουαλική κακοποίηση διά διείσδυσης. Άρθρο 146Α. Όποιος προβαίνει σε οποιαδήποτε κολπική, πρωκτική ή στοματική διείσδυση σεξουαλικής φύσεως στο σώμα άλλου προσώπου με οποιοδήποτε μέρος του σώματος ή αντικείμενο, χωρίς τη συναίνεσή του ή με συναίνεση η οποία δόθηκε υπό το κράτος βίας, απειλής ή φόβου, είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται στην ποινή της φυλάκισης διά βίου.
Απόπειρα σεξουαλικής κακοποίησης διά διείσδυσης. Άρθρο 146Β. Όποιος αποπειράται σεξουαλική κακοποίηση διά διείσδυσης είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται στην ποινή της φυλάκισης διά βίου.

Συζυγικός βιασμός

Περίπου το 10-14% των παντρεμένων γυναικών βιάζονται από τους συζύγους τους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών ανέφεραν «ανεπιθύμητο σεξ» με τον σύντροφό τους. Ιστορικά, τα περισσότερα περιστατικά βιασμού έχουν να κάνουν με έγκλημα κατά τυχαίων γυναικών και όχι συζύγων, δίνοντας έτσι στους συζύγους την «άδεια» να προβαίνουν σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη θέλουν. Στις 5 Ιουλίου 1993 ο συζυγικός βιασμός ορίστηκε ως έγκλημα σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ.

Οι γυναίκες που βιάζονται από τους συζύγους τους είναι πιθανό να βιαστούν πολλές φορές ‒ συχνά 20 ή περισσότερες φορές. Βιώνουν όχι μόνο τον κολπικό βιασμό, αλλά και τον στοματικό και πρωκτικό. Οι ερευνητές κατηγοριοποιούν γενικά τον συζυγικό βιασμό σε δύο κατηγορίες: τον βιασμό με τη χρήση βίας και τον σαδιστικό βιασμό.

Γυναίκες που διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο βιασμού από τους συζύγους τους ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:

Γυναίκες παντρεμένες με άντρες που τις βλέπουν ως «ιδιοκτησία».
Γυναίκες που έχουν βίαιες σχέσεις.
Γυναίκες που είναι έγκυες.
Γυναίκες που είναι άρρωστες ή αναρρώνουν από χειρουργική επέμβαση.
Γυναίκες που είναι διαζευγμένες από τον σύζυγο.

Είναι ένας μύθος ότι ο βιασμός είναι λιγότερο σοβαρός όταν πραγματοποιείται εντός συζυγικού πλαισίου, καθώς υπάρχουν πολλές σωματικές και συναισθηματικές συνέπειες, που περιλαμβάνουν:

Τραυματισμούς στις κολπικές και πρωκτικές περιοχές, μώλωπες, κόπωση και έμετο.
Οι γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση και βιασμό υποφέρουν συχνά από σπασμένα κόκαλα και μύτες αλλά και τραύματα από μαχαίρι.
Φλεγμονή της πυέλου, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, αποβολές, λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης.
Βραχυχρόνιες ψυχολογικές επιδράσεις, όπως PTSD, άγχος, σοκ, έντονο φόβο, κατάθλιψη και απόπειρες αυτοκτονίας.
Μακροχρόνιες ψυχολογικές επιδράσεις, όπως διαταραγμένο ύπνο και διατροφή, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανηδονία.

Τα ψυχολογικά κίνητρα του βιαστή

Τα ψυχολογικά κίνητρα των βιαστών είναι πιο περίπλοκα απ’ ό,τι θεωρούνταν παλαιότερα. Μπορεί να περιλαμβάνουν την επιθυμία τιμωρίας, εκδίκησης, πρόκλησης πόνου, απόδειξης ανδρισμού και ελέγχου. Οι ψυχολογικές αντιδράσεις των θυμάτων βιασμού ποικίλλουν, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν αισθήματα ντροπής, ταπείνωσης, σύγχυσης, φόβου και οργής. Τα θύματα αναφέρουν συχνά ένα αίσθημα διαρκούς αδυναμίας, μια δυσκολία να αισθανθούν καθαρά και ένα παραλυτικό αίσθημα έλλειψης ελέγχου στη ζωή τους. Πολλοί/ές στοιχειώνονται από τον φόβο του τόπου στον οποίο συνέβη το έγκλημα. Άλλοι/ες βιώνουν μακροχρόνια διαταραχή ύπνου ή της διατροφής αλλά και αδυναμία εργασίας.

Η διάρκεια του ψυχολογικού τραύματος ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Πολλοί/ές αισθάνονται τις συνέπειες για χρόνια, ακόμη και με σημαντική υποστηρικτική ψυχοθεραπεία. Λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη ψυχολογική βλάβη που προκαλεί, πολλοί ψυχολόγοι θεωρούν τον βιασμό ως έναν μόνιμο ακρωτηριασμό του ατόμου. Εκτός από τις ψυχολογικές επιπτώσεις, σε ορισμένες κοινωνίες τα θύματα βιασμού αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο οστρακισμού ή ακόμη και θανάτου στα χέρια συγγενών που επιδιώκουν να διατηρήσουν την τιμή της οικογένειάς τους.

Στοιχεία από: britannica.com vawnet.org cylaw.org