Η ανηδονία είναι η αδυναμία να νιώσει κάποιος ευχαρίστηση. Είναι ένα κοινό σύμπτωμα της κατάθλιψης αλλά και άλλων ψυχικών διαταραχών. Γεγονότα και δραστηριότητες που προκαλούν χαρά δεν έχουν την ίδια επίδραση στους ανθρώπους με ανηδονία. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν την ευχαρίστηση και περιμένουν ορισμένα πράγματα στη ζωή να τους προκαλέσουν ευτυχία. Μερικοί όμως χάνουν την ικανότητα να αισθάνονται χαρά. Τα πράγματα που κάποτε τους έκαναν ευτυχισμένους δεν είναι πλέον διασκεδαστικά και ευχάριστα.
Ανηδονία – Οι δύο κύριοι τύποι
- Κοινωνική ανηδονία. Το άτομο με ανηδονία δεν θέλει να συναναστρέφεται άλλους ανθρώπους.
- Φυσική ανηδονία. Το άτομο με ανηδονία δεν μπορεί να απολαύσει και να βιώσει την ευτυχία μέσω των αισθήσεών του. Μια αγκαλιά δημιουργεί αίσθημα κενού και όχι πληρότητας. Τα φαγητά έχουν ουδέτερη γεύση, ενώ ακόμη και το σεξ μπορεί να χάσει την ελκυστικότητά του.
Ανηδονία – Συμπτώματα
Η ανηδονία συνοδεύεται από κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα που πολλές φορές προδίδουν την γενικότερη απάθεια που διακατέχει το άτομο.
- κοινωνική απόσυρση
- απουσία ανθρώπινων σχέσεων και απόσυρση από τις υπάρχουσες
- αρνητικά συναισθήματα απέναντι στον εαυτό αλλά και για άλλους ανθρώπους
- συναισθηματική ανεπάρκεια, συμπεριλαμβανομένης της έκφρασης των συναισθημάτων
- δυσκολία προσαρμογής στην κοινωνία
- απώλεια λίμπιντο ή έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος
- αδύναμο ανοσοποιητικό και κακή φυσική κατάσταση.
Ανηδονία – Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Η ανηδονία είναι βασικό σύμπτωμα της κατάθλιψης, αλλά δεν σημαίνει ότι όσοι πάσχουν από κατάθλιψη εμφανίζουν και ανηδονία. Μπορεί επίσης να οφείλεται στη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ ή σε μεγάλη πίεση και άγχος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οικογενειακό ιστορικό μείζονος κατάθλιψης ή σχιζοφρένειας παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανηδονίας. Άλλοι παράγοντες κινδύνου:
- πρόσφατο τραυματικό ή αγχωτικό συμβάν
- ιστορικό κακοποίησης ή παραμέλησης
- μια ασθένεια που επηρεάζει την ποιότητα της ζωής
- οικογενειακά προβλήματα και διαζύγιο
- διατροφική διαταραχή
Οι γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανηδονίας. Ο γιατρός συχνά κάνει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα και τη γενική διάθεση του πάσχοντος. Τα συμπτώματα τον βοηθούν να δει την πλήρη εικόνα του προβλήματος και να κάνει σωστή διάγνωση. Ενδέχεται να προβεί επίσης σε φυσική εξέταση για να διαπιστώσει εάν υπάρχουν τυχόν σωματικά προβλήματα. Επιπλέον, ο γιατρός μπορεί να εξετάσει για ανεπάρκεια βιταμινών ή προβλήματα του θυρεοειδούς, που επηρεάζουν συχνά τη διάθεση του ατόμου.
Ανηδονία – Θεραπεία και αντιμετώπιση
Η ανηδονία μπορεί να είναι δύσκολο να θεραπευτεί. Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία, ωστόσο, είναι το άτομο που πάσχει από ανηδονία να ζητήσει τη βοήθεια γιατρού. Εάν αυτός δεν βρει παθολογικά αίτια, μπορεί να συστήσει την εξέταση από ψυχίατρο και ψυχολόγο. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει πολύ στην αντιμετώπιση της ανηδονίας. Είναι σημαντικό βέβαια να υπάρχει καλή σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Η αντιμετώπιση της ανηδονίας μπορεί να περιλαμβάνει και συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά. Τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού για την αποφυγή ανεπιθύμητων παρενεργειών.
Ένας άλλος τύπος θεραπείας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις είναι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT). Η ECT είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες για την κατάθλιψη. Ορισμένοι ψυχίατροι πιστεύουν ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται νωρίτερα και όχι αργότερα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ο γιατρός τοποθετεί ηλεκτρόδια στο κεφάλι και εφαρμόζει ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ το άτομο υποβάλλεται σε γενική αναισθησία. Η ECT χρησιμοποιείται συνήθως μόνο όταν δεν λειτουργούν άλλες θεραπείες.
Μια τελική επιλογή θεραπείας είναι η διέγερση του νευρικού κόλπου (VNS). Ο γιατρός τοποθετεί συσκευή παρόμοια με βηματοδότη στο στήθος του ασθενούς. Τα καλώδια αυτής της συσκευής δημιουργούν τακτικά ηλεκτρικά ερεθίσματα που διεγείρουν τον εγκέφαλο. Όπως η ECT, έτσι και η VNS μπορεί να θεραπεύσει την κατάθλιψη σε άτομα που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες.
