Η μυθομανία ‒επίσης γνωστή ως ψευδολογία‒ είναι μια ψυχική διαταραχή που περιλαμβάνει την ανάγκη για καταναγκαστικό ψέμα χωρίς προφανή κίνητρα. Ο πάσχων ενδέχεται να πιστεύει ότι οι ιστορίες του είναι αληθινές και μπορεί να χρειαστεί να δημιουργήσει περίπλοκους μύθους και να τους συνδυάσει με άλλα γεγονότα.
Παθολογικός ψεύτης είναι κάποιος που συχνά στολίζει τις ιστορίες του με τρόπο που πιστεύει ότι θα εντυπωσιάσουν τους συνομιλητές του. Ίσως ο παθολογικός ψεύτης να διαφέρει από τον κανονικό ψεύτη στο ότι πιστεύει πως το ψέμα του είναι αληθινό. Μερικές φορές φαίνεται ότι η μυθομανία οφείλεται σε σοβαρή ψυχική διαταραχή που πρέπει να θεραπευτεί. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι συμβαίνει αυτό. Μπορεί επίσης τα άτομα με μυθομανία να γνωρίζουν ότι λένε ψέματα.
Χαρακτηριστικά μυθομανίας
- Οι ιστορίες που λένε είναι συνήθως δραματικές, περίπλοκες και λεπτομερείς
Οι παθολογικοί ψεύτες είναι σπουδαίοι αφηγητές. Τα ψέματά τους τείνουν να είναι πολύ λεπτομερή και ευφάνταστα. Το ψέμα των ατόμων με μυθομανία, ακόμη κι αν είναι ακραίο, πολλές φορές είναι αρκετά πειστικό.
- Συνήθως απεικονίζονται ως ήρωες ή θύματα
Τα άτομα με μυθομανία τείνουν να λένε ψέματα που θα επιφέρουν τον θαυμασμό, τη συμπάθεια ή την αποδοχή του κοινού τους.
- Μερικές φορές πιστεύουν τα ψέματα που λένε
Ένας παθολογικός ψεύτης λέει ψέματα και ιστορίες που βρίσκονται κάπου ανάμεσα στο συνειδητό ψέμα και την αυταπάτη. Μερικές φορές τα άτομα με μυθομανία πιστεύουν μέχρι και το δικό τους ψέμα. Κάποιοι από τους πάσχοντες ψεύδονται τόσο συχνά, που οι ειδικοί πιστεύουν ότι ίσως να μην μπορούν να ξεχωρίσουν το αληθινό γεγονός από το ψέμα έπειτα από λίγο καιρό.
Οι παθολογικοί ψεύτες τείνουν επίσης να είναι φυσικοί και ήρεμοι. Είναι εύγλωττοι και ξέρουν να αλληλεπιδρούν με τους άλλους όταν μιλούν. Είναι δημιουργικοί και πρωτότυποι καθώς και γρήγοροι στοχαστές και συνήθως δεν δείχνουν εμφανή σημάδια ψέματος, όπως μεγάλες παύσεις ή αποφυγή επαφής με τα μάτια. Όταν τίθενται ερωτήσεις, μπορεί οι απαντήσεις τους να είναι νεφελώδεις και να μην απαντούν τελικά στις ερωτήσεις.
Πώς αντιμετωπίζεται ο παθολογικός ψεύτης;
Όταν εντοπίσετε έναν μυθομανή άνθρωπο στη ζωή σας, καλό είναι να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμπεριφορές:
- Μη χάσετε την ψυχραιμία σας
Όσο απογοητευτικό κι αν είναι, είναι σημαντικό να μην αφήσετε τον θυμό να σας κυριεύσει όταν αντιμετωπίζετε έναν παθολογικό ψεύτη. Να είστε υποστηρικτικοί και ευγενικοί, αλλά συνάμα αυστηροί.
- Να αναμένετε άρνηση
Κάποιος που χαρακτηρίζεται από μυθομανία μπορεί να έχει την τάση να συστήνεται πρώτα με ένα ψέμα. Αν τους μιλήσετε για το ψέμα τους, είναι πιθανό να το αρνηθούν. Μπορεί μέχρι και να εξοργιστούν και να εκφραστούν άσχημα εξαιτίας της κατηγορίας.
- Μην το παίρνετε προσωπικά
Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι τα ψέματα δεν λέγονται προσωπικά, στην προκειμένη περίπτωση όμως το παθολογικό ψέμα δεν έχει στόχο κάποιον άνθρωπο. Ο μυθομανής μπορεί να οδηγείται στο ψέμα λόγω μιας υποκείμενης διαταραχής προσωπικότητας, άγχους ή χαμηλής αυτοεκτίμησης.
- Να είστε υποστηρικτικοί
Όταν μιλάτε στο άτομο για τα ψέματά του, δείξτε του ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσει για να σας εντυπωσιάσει. Κάντε το να καταλάβει ότι το εκτιμάτε γι’ αυτό που πραγματικά είναι.
- Προτείνετε ιατρική βοήθεια
Χωρίς κριτική και ντροπή, υποδείξτε ότι χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια και ενημερώστε το ότι η πρότασή σας προέρχεται από πραγματική ανησυχία για την ευημερία του. Εκφράστε του ότι η συμπεριφορά του μπορεί να προκύπτει από μια υποκείμενη ιατρική κατάσταση.
Θεραπεία της μυθομανίας
Η μυθομανία μπορεί να θεραπευτεί. Εάν οφείλεται σε ψυχολογική διαταραχή ή ψυχική ασθένεια, μπορούν να χορηγηθούν κατάλληλες φαρμακευτικές αγωγές ως θεραπεία. Όταν αντιμετωπιστεί η αιτία της μυθομανίας, υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να αντιμετωπιστεί και η πάθηση. Για προβλήματα συμπεριφοράς όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή η ανάγκη για προσοχή, που οδηγεί σε αυτή την κατάσταση, μπορεί να αξιοποιηθεί η επιλογή της γνωσιακής – συμπεριφοριστικής θεραπείας.
Στοιχεία από: psychology.wikia.org healthline.com