Οι εφιάλτες είναι τρομακτικά και ενοχλητικά όνειρα. Διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο ως προς τη θεματολογία τους, αλλά τα πιο κοινά θέματα περιλαμβάνουν το ανθρωποκυνηγητό, την πτώση ή το αίσθημα απώλειας και παγίδευσης.

Οι άνθρωποι όλων των ηλικιών βλέπουν εφιάλτες. Ωστόσο, είναι πιο συνηθισμένοι στα παιδιά, ειδικά κάτω των 10 ετών. Τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να ενοχλούνται από εφιάλτες απ’ ό,τι τα αγόρια, φαίνεται όμως να αποτελούν μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του παιδιού. Συνήθως δεν αποτελούν σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης ιατρικής κατάστασης ή ψυχικής διαταραχής.

Ωστόσο, οι εφιάλτες μπορούν να γίνουν πρόβλημα εάν επιμένουν και βλάψουν την ποιότητα του ύπνου σας. Μπορεί να οδηγήσουν σε αϋπνία και να φέρουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Mπορεί να σας κάνουν να βιώσετε διάφορα συναισθήματα, όπως:

• θυμό
• θλίψη
• ενοχή
• φόβο
• ανησυχία

Από τι προκαλούνται;

Πολλοί διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης εφιαλτών, οι οποίοι περιλαμβάνουν:

• Άγχος: Στενάχωρα, τραυματικά και στρεσογόνα γεγονότα που προκαλούν άγχος και φόβο μπορεί να προκαλέσουν εφιάλτες. Άτομα με χρόνιο άγχος έχουν περισσότερες πιθανότητες να τους εμφανίσουν.
• Ψυχικές διαταραχές: Eμφανίζονται σε πολύ υψηλότερα ποσοστά σε άτομα με ψυχικές διαταραχές, όπως άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια. Τα άτομα με PTSD έχουν συχνά έντονους εφιάλτες, στους οποίους ξαναζούν τα τραυματικά συμβάντα που βίωσαν.
• Ορισμένα φάρμακα: Η χρήση ορισμένων παράνομων ουσιών ή συνταγογραφούμενων φαρμάκων που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο εφιαλτών.
• Στέρηση ύπνου: Έπειτα από μια περίοδο στέρησης ύπνου μπορεί να προκληθούν πιο ζωντανά όνειρα και εφιάλτες.

Αν και δεν είναι πλήρως κατανοητή, μπορεί να υπάρχει μια γενετική προδιάθεση που καθιστά πιο πιθανούς τους συχνούς εφιάλτες σε μια οικογένεια. Μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και ψυχικές διαταραχές.

Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν εφιάλτες μπορεί να έχουν αλλαγές στην αρχιτεκτονική του ύπνου τους, που σημαίνει ότι εξελίσσονται ανώμαλα τα στάδια του ύπνου. Ορισμένες μελέτες έδειξαν επίσης συσχέτιση ανάμεσα στα κακά όνειρα και την υπνική άπνοια.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Δεν απαιτείται συνήθως θεραπεία για τους εφιάλτες. Ωστόσο, τυχόν υποκείμενα ιατρικά ή ψυχικά προβλήματα που τους προκαλούν πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επειδή οι εφιάλτες είναι αρκετά συνηθισμένοι, ορισμένοι μπορεί να δυσκολεύονται να γνωρίζουν πότε υπάρχει ανησυχία. Θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας αν οι εφιάλτες: 

• Συμβαίνουν περισσότερες από μία φορά την εβδομάδα
• Επηρεάζουν τον ύπνο, τη διάθεση και / ή την καθημερινότητα
• Ξεκινούν την ίδια στιγμή που λαμβάνετε ένα νέο φάρμακο

Εάν είναι αποτέλεσμα της PTSD, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει τα κατάλληλα φάρμακα. Επίσης, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τεχνικές για τη μείωση του στρες εάν κάποια από τις ακόλουθες καταστάσεις προκαλεί τους εφιάλτες:

• ανησυχία
• κατάθλιψη
• στρες

Αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της συχνότητας των εφιαλτών. Τέτοιες αλλαγές περιλαμβάνουν:

• σωματική άσκηση τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα
• μείωση της ποσότητας αλκοόλ και καφεΐνης
• αποφυγή ηρεμιστικών
• τεχνικές χαλάρωσης, όπως γιόγκα και διαλογισμός, πριν από τον ύπνο
• καθιέρωση προγράμματος ύπνου

Εάν το παιδί σας έχει συχνά εφιάλτες, ενθαρρύνετέ το να μιλήσει γι’ αυτούς. Εξηγήστε του ότι δεν μπορούν να το βλάψουν και αποτελούν απλώς κακά όνειρα.