Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συνεργάζονται με στόχο την καλή λειτουργία του οργανισμού στον νευρολογικό μηχανισμό, στον μεταβολισμό αλλά και στο ανοσοποιητικό.

Η έλλειψή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Το σύμπλεγμα των βιταμινών Β αποτελείται από τις Β1, Β2, Β3, Β4 (σήμερα δεν κατατάσσεται πλέον στις βιταμίνες), Β5, Β6, Β7, Β9 (φυλλικό οξύ) και Β12.

Βιταμίνη Β1 (Θειαμίνη, Ανευρίνη)

Η θειαμίνη αναγνωρίστηκε ως βιταμίνη το 1912 και η δομή της αποσαφηνίστηκε το 1936 και είναι υδατοδιαλυτή. Βρίσκεται σε αφθονία στους σπόρους των δημητριακών και στη μαγιά της μπίρας. Η ημερήσια απαίτηση του οργανισμού είναι 1,5 mg.

Οφέλη βιταμίνης Β1

Η βιταμίνη Β1 παίζει ρόλο τόσο στη διάσπαση των τροφών και την απελευθέρωση ενέργειας όσο και στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του νευρικού συστήματος.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β1

Στις μέρες μας η αβιταμίνωση Β1 είναι δύσκολη. Μπορεί να προέλθει από βλάβη της εντερικής απορρόφησης εξαιτίας εντερικών παθήσεων, όπως οι χρόνιες κολίτιδες. Ακόμη, ο αλκοολισμός μπορεί να οδηγήσει σε αβιταμίνωση Β1. Η έλλειψη της βιταμίνης Β1 προκαλεί πολυνευρίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από αλλοιώσεις των νεύρων, ατονία και δυσκαμψία των μελών και, στη συνέχεια, μυϊκή ατροφία και καρδιακή ανεπάρκεια.

Βιταμίνη Β2 (Ριβοφλαβίνη)

Είναι κίτρινη και, χημικά, αζωτούχος οργανική ένωση και λειτουργεί ως τμήμα των διαφόρων ενζυμικών συστημάτων που ασχολούνται με την οξείδωση των αμινοξέων και των υδατανθράκων. Αναγνωρίστηκε ως βιταμίνη το 1933 και η δομή της αποσαφηνίστηκε το 1936. Ένα ενήλικο άτομο χρειάζεται 1,3-1,7 mg βιταμίνης Β2 την ημέρα.

Οφέλη βιταμίνης Β2

Η βιταμίνη Β2 ενισχύει την όραση, χαρίζει ομορφιά, ενώ συνδέεται και με την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β2

Η έλλειψή της έχει συμπτώματα όπως κόπωση, πληγές στις άκρες των χειλιών, κουρασμένα μάτια, ευαισθησία στο φως, πονόλαιμο, απολεπιστική φλεγμονή του δέρματος, φαγούρα, ξεφλούδισμα δέρματος, αϋπνία. Έλλειψη βιταμίνης Β2 μπορεί να παρουσιαστεί σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας.

Βιταμίνη Β3 (Νιασίνη)

Ένα ενήλικο άτομο χρειάζεται 20 mg βιταμίνης Β3 την ημέρα. Η Β3 ανήκει στις βιταμίνες συμπλέγματος Β βρίσκεται άφθονη στις τροφές ζωικής προέλευσης, λίγο στις φυτικές, ενώ απουσιάζει από ορισμένες, όπως οι πατάτες, το λάδι, τα άλευρα αραβοσίτου και σίκαλης.

Οφέλη βιταμίνης Β3

Η βιταμίνη Β3 δίνει ενέργεια, ρυθμίζει τα επίπεδα διαφόρων ενζύμων και διευκολύνει την πέψη.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β3

Τα σημάδια που δείχνουν έλλειψη της βιταμίνης Β3 περιλαμβάνουν κόπωση, αδυναμία, απώλεια όρεξης, πονοκέφαλο και ναυτία, δερματίτιδες και φυσαλίδες στο σώμα, διάρροιες, ναυτίες, εμέτους. Αναπτύσσεται κυρίως σε περιοχές όπου η διατροφή είναι φτωχή και μονότονη, όπως σε πολλές περιοχές της Αφρικής.

Βιταμίνη Β4

Η βιταμίνη Β4 αποτρέπει τη συσσώρευση των λιπών και της χοληστερίνης στο σώμα. Αν δεν υπάρχει στον οργανισμό μας επαρκής ποσότητα αυτής της βιταμίνης, το λίπος συσσωρεύεται στο συκώτι και δεν διασπάται για να χρησιμοποιηθεί από το σώμα.

Οφέλη βιταμίνης Β4

Ο οργανισμός μας χρειάζεται μεγάλη, συγκριτικά, ποσότητα χολίνης ‒ 10 mg για τους ενηλίκους και 2,5 για τα παιδιά. Βρίσκεται άφθονη στο κρέας και το ψάρι και η παροχή της καλύπτει μερικές παθήσεις λευκοκυτταροπενίας. Σήμερα δεν κατατάσσεται πλέον στις βιταμίνες. Η μέγιστη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Β4 είναι 3,5 γραμμ.

Βιταμίνη Β5 (Παντοθενικό οξύ)

Ανήκει στις βιταμίνες συμπλέγματος Β, βρίσκεται σε όλους τους ιστούς και είναι αναγκαία για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων. Παράγεται συνθετικά από τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου και η διάδοσή της στις τροφές είναι πολύ μεγάλη. Η ημερήσια απαίτηση του ανθρώπινου οργανισμού είναι 5 mg.

Οφέλη βιταμίνης Β5

Η βιταμίνη Β5, που ονομάζεται και παντοθενικό οξύ, έχει καταλυτικό ρόλο στην παραγωγή της βιταμίνης D, η οποία, ως γνωστόν, συμβάλλει στην οστική υγεία.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β5

Η έλλειψή της προκαλεί μυϊκές κράμπες, κόπωση, αϋπνία και απώλεια όρεξης.

Βιταμίνη Β6 (Πυριδοξίνη)

Απομονώθηκε ως καθαρή μορφή βιταμίνης το 1938 και λειτουργεί στον σχηματισμό των αμινοξέων, ενώ υπεισέρχεται σε ορισμένες διαδικασίες μεταβολισμού των λιπών και των υδατανθράκων.

Οφέλη βιταμίνης Β6

Η βιταμίνη Β6 δίνει ενέργεια στον οργανισμό, ενισχύει το ανοσοποιητικό και συμβάλλει στην παραγωγή της αιμοσφαιρίνης, της ουσίας που επιτρέπει στα ερυθρά αιμοσφαίρια να μεταφέρουν το οξυγόνο σε όλο το σώμα.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β6

Η έλλειψή της προκαλεί νευρολογικές διαταραχές, ζαλάδες, ναυτίες, κόπωση, σύγχυση, αναιμία, δερματίτιδα και γαστρεντερίτιδα. Στα βρέφη η νευρολογική διαταραχή εκδηλώνεται με διάφορους σπασμούς και συμβαίνει όταν τρέφονται με υποκατάστατα ανθρώπινου γάλακτος.

Βιταμίνη Β7 (Βιοτίνη)

Η βιοτίνη, γνωστή και ως βιταμίνη Η, xρησιμοποιείται σε πολλές μεταβολικές διαδικασίες, οι οποίες σχετίζονται με τη χρήση των λιπών, των υδατανθράκων και των αμινοξέων, ενώ εμπλέκεται και στην πρωτεϊνοσύνθεση.

Οφέλη βιταμίνης Β7

Συμβάλλει στην υγεία των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β7

Η έλλειψη βιοτίνης μπορεί να προκληθεί από ανεπαρκή πρόσληψη τροφής ή λόγω κληρονομικότητας μέσω γενετικών διαταραχών που σχετίζονται με τον μεταβολισμό της βιοτίνης. Η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως αραίωση μαλλιών, τριχόπτωση, σπασμένα νύχια, κοκκίνισμα και ξεφλούδισμα γύρω από την περιοχή των ματιών, του στόματος και της μύτης.

Βιταμίνη Β9 (Φυλλικό οξύ)

Το φυλλικό οξύ ανήκει στις βιταμίνες συμπλέγματος Β θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντικό για την παραγωγή και τη συντήρηση νέων κυττάρων. Το φυλλικό χρειάζεται για τη σύνθεση των βάσεων από τις οποίες αποτελείται το DNA και γι’ αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση, επιδιόρθωση και μεθυλίωση του DNA.

Οφέλη βιταμίνης Β9

Είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της παιδικής ηλικίας, για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, και δρα προληπτικά ως προς την αναιμία.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β9

Η έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί να επιφέρει έλκη στις γωνίες του στόματος, κόπωση και αδυναμία, αϋπνία, αναιμία, μυϊκές κράμπες, κατάθλιψη και αδύναμη μνήμη.

Βιταμίνη Β12

Η βιταμίνη Β12 εντοπίστηκε το 1948 και αποτελεί κρυσταλλική ένωση. Είναι το μοναδικό φυσικό προϊόν που περιέχει κοβάλτιο, στο οποίο οφείλει και το ζωηρό κόκκινο χρώμα του.

Οφέλη βιταμίνης Β12

Συμβάλλει στον φυσιολογικό μεταβολισμό της ενέργειας στο σώμα, στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος, στον φυσιολογικό μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης, στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία, στον φυσιολογικό σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης, ενώ είναι σημαντική και για τη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης. Η βιταμίνη Β12 συμβάλλει στην παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων, ενώ προστατεύει τα κύτταρα από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.

Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12

Η έλλειψή της μπορεί να προκληθεί από αποκλειστική χορτοφαγία ή από ασθένειες του παχέος εντέρου, όπως τα εκκολπώματα και άλλες παθήσεις του λεπτού εντέρου, που επιδρούν στην απορροφητική ικανότητά του. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει μακροκυτταρική και μεγαλοβλαστική αναιμία και είναι συχνή στους χορτοφάγους και τους ηλικιωμένους. Η επαρκής πρόσληψή της είναι απαραίτητη κατά την εγκυμοσύνη, καθώς η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά προβλήματα στο έμβρυο.

Η υπερδοσολογία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς του δέρματος, έξαρση ακμής και διάρροια.