Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο μέταλλο για τη διατήρηση κάθε μορφής ζωής και βασικό μικροθρεπτικό συστατικό.
Τι είναι ο ψευδάργυρος;
Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για τις βασικές κυτταρικές δραστηριότητες, όπως είναι η ανάπτυξη των κυττάρων. Έχει εκτιμηθεί ότι 3000 από τις εκατοντάδες χιλιάδες πρωτεΐνες του ανθρώπινου σώματος, περιέχουν ψευδάργυρο. Επιπρόσθετα, υπάρχουν πάνω από 12 τύποι κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα που περιέχουν ιόντα ψευδαργύρου, ο ρόλος των οποίων, στη φαρμακευτική και την υγεία, μελετάται συστηματικά τα τελευταία χρόνια. Τα εγκεφαλικά κύτταρα των θηλαστικών περιέχουν ψευδάργυρο, καθώς επίσης οι σιελογόνοι αδένες, ο προστάτης, το ανοσοποιητικό σύστημα και το έντερο.
Διατροφικά πρoϊόντα που περιέχουν ψευδάργυρο
Ο ψευδάργυρος απαντάται στα οστρακοειδή και σε πολύ μικρότερο βαθμό στις ζωικές πρωτεΐνες, στα όσπρια, στα φασόλια, στους ξηρούς καρπούς, ειδικά στα πεκάν και στα καρύδια, στα δημητριακά ολικής αλέσεως, στον πασατέμπο, στους ηλιόσπορους και στο σουσάμι. Φυτικές ίνες, που βρίσκονται στο ψωμί ολικής αλέσεως, στα δημητριακά, στα λαχανικά και σε άλλα προϊόντα, βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση του ψευδαργύρου.
Αυτό το θρεπτικό στοιχείο γονιμότητας αυξάνει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, την κινητικότητά τους (την ικανότητα δηλαδή να κολυμπούν καλύτερα προς το στόχο, που δεν είναι άλλος από το ωάριο), τον όγκο του σπέρματος, τα επίπεδα ορμονών, το γενετικό υλικό, την κυτταρική διαίρεση, τη σεξουαλική επιθυμία, καθώς και την ικανότητα σχηματισμού του εξωτερικού περιβλήματος και της ουράς των σπερματοζωαρίων.
Ανεπάρκεια ψευδαργύρου
Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου προκύπτει από την ανεπαρκή πρόσληψη ψευδαργύρου ή την ανεπαρκή απορρόφηση από το σώμα. Ενδείξεις ανεπάρκειας ψευδαργύρου περιλαμβάνουν απώλεια μαλλιών, δερματικές κακώσεις, διάρροια, αδυνάτισμα των ιστών του σώματος, και, τελικά, θάνατο. Η όραση, η γεύση, η όσφρηση και η μνήμη συνδέονται επίσης με τον ψευδάργυρο και μια ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες σε αυτές τις αισθήσεις και στα σχετικά όργανα. Συγγενείς ανωμαλίες οι οποίες προκαλούν ανεπάρκεια ψευδαργύρου μπορούν να οδηγήσουν σε μια αρρώστια η οποία καλείται Acrodermatitis enteropathica.
Η λήψη επαρκούς ποσότητας ψευδαργύρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και από μικρά παιδιά αποτελεί πραγματικό πρόβλημα, ειδικά μεταξύ αυτών που δεν έχουν τη δυνατότητα για μια σωστή ποικίλη δίαιτα. Η εγκεφαλική ανάπτυξη εμποδίζεται από ανεπάρκεια ψευδαργύρου μέσα στην μήτρα και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
Ψευδάργυρος και Ιδιότητες – Που βοηθάει;
- Συμβάλλει στο φυσιολογικό μεταβολισμό οξέων και βάσεων
- Συμβάλλει στο φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων
- Συμβάλλει στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία
- Συμβάλλει στη φυσιολογική σύνθεση του DNA
- Συμβάλλει στη φυσιολογική γονιμότητα και αναπαραγωγή
- Συμβάλλει στο φυσιολογικό μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών
- Συμβάλλει στο φυσιολογικό μεταβολισμό των λιπαρών οξέων
- Συμβάλλει στο φυσιολογικό μεταβολισμό της βιταμίνης Α
- Συμβάλλει στη φυσιολογική σύνθεση των πρωτεϊνών
- Συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
- Συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των μαλλιών
Ψευδάργυρος και Παρενέργειες – Ανώτατο όριο πρόσληψης
Τοξικότητα του ψευδαργύρου
Παρ’ όλο που ο ψευδάργυρος αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για ένα υγιή οργανισμό, η υπερβολική ποσότητά του μπορεί να καταστεί επιζήμια. Η υπερβολική απορρόφηση ψευδαργύρου μπορεί, επίσης, να καταστείλει την απορρόφηση χαλκού και σιδήρου. Από την άλλη, τα ελεύθερα ιόντα ψευδαργύρου σε διάλυμα είναι υψηλής τοξικότητας για τα φυτά, τα ασπόνδυλα, ακόμα και για τα σπονδυλωτά ψάρια.
Μεγάλου βαθμού οξεία τοξίκωση από υπερβολική λήψη ψευδαργύρου έχει περιγραφεί μετά από πρόσληψη νερού που έχει αποθηκευτεί σε γαλβανισμένα δοχεία ή μετά από τη χρήση του νερού αυτού κατά την αιμοκάθαρση.
Στις παρενέργειες περιλαμβάνονται ναυτία, εμετοί και πυρετός ενώ εμφανίζονται μετά από οξεία πρόσληψη 2 γραμμαρίων και πλέον ψευδαργύρου.
Οι παρατεταμένες προσλήψεις ψευδαργύρου σε ποσότητες πολύ πιο πάνω από τις φυσιολογικές (π.χ. 75-300 mg την ημέρα) έχουν συσχετιστεί με ελάττωση της χρησιμοποίησης του χαλκού (προκαλώντας την εμφάνιση μικροκυτταρικής αναιμίας και ουδετεροπενίας), ελάττωση των ανοσοαπαντήσεων και πτώση των επιπέδων των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών.
Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ακόμα και η βραχυχρόνια πρόσληψη περίπου 25-50 mg ψευδαργύρου την ημέρα από διατροφικά συμπληρώματα μπορεί να παρέμβει στον μεταβολισμό τόσο του σιδήρου όσο και του χαλκού.
Το Αμερικανικό Συμβούλιο Τροφίμων και Διατροφής έχει αναφέρει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για παρενέργειες από την πρόσληψη ψευδαργύρου που περιέχεται στις τροφές. Ωστόσο, κατέληξε στο ανώτατο όριο των 40 mg την ημέρα για τους ενηλίκους άνω των 19 ετών. Η ποσότητα αυτή αντιπροσωπεύει τη συνολική πρόσληψη ψευδαργύρου από τα τρόφιμα, το νερό και τα διατροφικά συμπληρώματα συμπεριλαμβανομένων των εμπλουτισμένων τροφίμων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθορίσει ως ανώτατο όριο τα 25 mg την ημέρα
