Απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ – Τι να αποφεύγετε και γιατί

Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του ουρικού οξέος, ειδικά σε άτομα που εμφανίζουν υπερουριχαιμία ή ουρική αρθρίτιδα.

Αν και τα φρούτα θεωρούνται γενικά υγιεινά, δεν είναι όλα αθώα. Ορισμένα περιέχουν συστατικά που μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος, γι’ αυτό και συχνά αναζητείται ποια είναι τα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ.

Στο άρθρο αυτό θα δούμε αναλυτικά ποια φρούτα χρειάζονται αποφυγή ή αυστηρό περιορισμό, ποιος είναι ο ρόλος της φρουκτόζης και πώς μπορείτε να επιλέγετε πιο ασφαλείς εναλλακτικές.

Τι είναι το ουρικό οξύ και πώς επηρεάζεται από τα φρούτα

Το ουρικό οξύ είναι ένα φυσικό παραπροϊόν του μεταβολισμού των πουρινών. Όταν τα επίπεδά του αυξάνονται υπερβολικά, μπορεί να σχηματιστούν κρύσταλλοι στις αρθρώσεις, προκαλώντας πόνο και φλεγμονή, χαρακτηριστικά της ουρικής αρθρίτιδας.

Τα φρούτα δεν περιέχουν πουρίνες σε σημαντικές ποσότητες, όμως επηρεάζουν έμμεσα το ουρικό οξύ μέσω της φρουκτόζης, ενός φυσικού σακχάρου που, όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες, αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος στο ήπαρ.

Γιατί ορισμένα φρούτα θεωρούνται απαγορευμένα για το ουρικό οξύ

Ο ρόλος της φρουκτόζης

Η φρουκτόζη μεταβολίζεται διαφορετικά από τη γλυκόζη. Κατά τη διάσπασή της, αυξάνεται η παραγωγή ουρικού οξέος και μειώνεται η αποβολή του από τους νεφρούς. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που ορισμένα φρούτα συγκαταλέγονται στα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ, ειδικά όταν καταναλώνονται συχνά ή σε μεγάλες ποσότητες.

Πώς αυξάνεται το ουρικό οξύ στον οργανισμό

Η υπερβολική πρόσληψη φρουκτόζης:

• ενεργοποιεί τον μεταβολισμό πουρινών

• αυξάνει τη συγκέντρωση ουρικού οξέος στο αίμα

• επιδεινώνει τα συμπτώματα σε άτομα με προδιάθεση

Απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ

Ο όρος «απαγορευμένα» δεν σημαίνει πάντα απόλυτη απαγόρευση, αλλά έντονο περιορισμό, ειδικά σε άτομα με υψηλές τιμές ή κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας.

Φρούτα με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη θεωρούνται τα πιο επιβαρυντικά. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• σταφύλια

• μάνγκο

• κεράσια σε μεγάλες ποσότητες

• σύκα

• αποξηραμένα φρούτα

Τα αποξηραμένα φρούτα είναι ιδιαίτερα προβληματικά, καθώς η φρουκτόζη είναι συμπυκνωμένη και μπορεί να ανεβάσει γρήγορα το ουρικό οξύ.

Φρούτα που χρειάζονται μέτρο

Πότε επιτρέπονται

Υπάρχουν φρούτα που δεν ανήκουν αυστηρά στα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ, αλλά χρειάζονται προσοχή. Η κατανάλωσή τους μπορεί να είναι ασφαλής μόνο:

• σε μικρές ποσότητες

• όχι καθημερινά

• εκτός περιόδων κρίσης

Ποσότητα και συχνότητα

Η ποσότητα είναι καθοριστική. Ένα φρούτο μπορεί να είναι ανεκτό μία-δύο φορές την εβδομάδα, αλλά προβληματικό όταν καταναλώνεται καθημερινά ή σε μεγάλες μερίδες.

Ποια φρούτα είναι πιο ασφαλή για άτομα με υψηλό ουρικό οξύ

Φρούτα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη θεωρούνται πιο ασφαλείς επιλογές. Αυτά μπορούν να ενταχθούν ευκολότερα στη διατροφή για ουρικό οξύ, πάντα με μέτρο.

Παραδείγματα πιο ασφαλών επιλογών είναι:

• φράουλες

• βατόμουρα

• μήλα σε μικρή ποσότητα

• εσπεριδοειδή

Η συνολική διατροφή παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ένα μεμονωμένο φρούτο.

Ουρική αρθρίτιδα και φρούτα – τι δείχνουν οι μελέτες

Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο υπερουριχαιμίας. Αυτό δεν αφορά μόνο τα φρούτα, αλλά και τους χυμούς φρούτων, οι οποίοι συχνά έχουν ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στο ουρικό οξύ.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στους φυσικούς χυμούς, καθώς η απουσία φυτικών ινών επιταχύνει την απορρόφηση της φρουκτόζης.

Πρακτικές συμβουλές διατροφής για μείωση του ουρικού οξέος

Η αποφυγή των απαγορευμένων φρούτων για ουρικό οξύ είναι μόνο ένα μέρος της συνολικής στρατηγικής. Εξίσου σημαντικά είναι:

• η επαρκής ενυδάτωση

• η μείωση αλκοόλ

• η ισορροπημένη πρόσληψη πρωτεΐνης

• η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους

Η διατροφή πρέπει να είναι συνολικά προσαρμοσμένη και όχι αποσπασματική.

Απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ σε περίοδο κρίσης

Όταν υπάρχει οξεία κρίση ουρικής αρθρίτιδας ή έντονη αύξηση του ουρικού οξέος, οι διατροφικοί κανόνες γίνονται σαφώς πιο αυστηροί. Σε αυτή τη φάση, ακόμη και φρούτα που υπό φυσιολογικές συνθήκες καταναλώνονται με μέτρο, μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Ο οργανισμός βρίσκεται σε φλεγμονώδη κατάσταση και η ικανότητα αποβολής του ουρικού οξέος είναι μειωμένη.

Κατά τη διάρκεια κρίσης, τα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ δεν περιορίζονται μόνο σε εκείνα με πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, αλλά επεκτείνονται πρακτικά σε όλα τα γλυκά φρούτα. Ο λόγος είναι ότι ακόμη και μικρές ποσότητες φρουκτόζης μπορούν να αυξήσουν περαιτέρω τα επίπεδα ουρικού οξέος και να παρατείνουν τη διάρκεια του πόνου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σύσταση είναι η προσωρινή αποφυγή φρούτων, μέχρι να υποχωρήσει η κρίση και να επανέλθουν οι τιμές σε πιο ασφαλή επίπεδα. Η επανένταξη γίνεται σταδιακά και πάντα με προσοχή.

Χυμοί φρούτων και ουρικό οξύ: Γιατί είναι χειρότεροι από τα φρούτα

Ένα από τα πιο συχνά διατροφικά λάθη σε άτομα με υψηλό ουρικό οξύ είναι η κατανάλωση φυσικών χυμών με την πεποίθηση ότι αποτελούν υγιεινή επιλογή. Στην πραγματικότητα, οι χυμοί φρούτων μπορούν να είναι ακόμη πιο επιβαρυντικοί από τα ίδια τα φρούτα.

Ο λόγος είναι ότι στους χυμούς απουσιάζουν σχεδόν πλήρως οι φυτικές ίνες, οι οποίες επιβραδύνουν την απορρόφηση των σακχάρων. Έτσι, η φρουκτόζη απορροφάται ταχύτερα, οδηγώντας σε απότομη αύξηση της παραγωγής ουρικού οξέος στο ήπαρ.

Για άτομα που αναζητούν ποια είναι τα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ, είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι οι χυμοί —ακόμη και οι 100% φυσικοί— συχνά ανήκουν στην ίδια ή και πιο επιβαρυντική κατηγορία. Η κατανάλωσή τους, ειδικά σε καθημερινή βάση, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο υπερουριχαιμίας.

Αποξηραμένα φρούτα και ουρικό οξύ: Γιατί θεωρούνται τα πιο επιβαρυντικά

Τα αποξηραμένα φρούτα αποτελούν μία από τις πιο προβληματικές κατηγορίες για άτομα με υψηλό ουρικό οξύ. Κατά τη διαδικασία της αποξήρανσης, απομακρύνεται το νερό, ενώ τα σάκχαρα —και κυρίως η φρουκτόζη— παραμένουν σε πολύ συμπυκνωμένη μορφή.

Αυτό σημαίνει ότι μια μικρή ποσότητα αποξηραμένων φρούτων μπορεί να περιέχει ισοδύναμη ή και μεγαλύτερη ποσότητα φρουκτόζης σε σχέση με πολλά φρέσκα φρούτα μαζί. Για τον λόγο αυτό, τα αποξηραμένα φρούτα κατατάσσονται συχνά στα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ, ειδικά σε άτομα με ιστορικό ουρικής αρθρίτιδας.

Η τακτική κατανάλωσή τους μπορεί να αυξήσει σημαντικά τα επίπεδα ουρικού οξέος και να οδηγήσει σε συχνότερες υποτροπές.

Φρούτα, φρουκτόζη και μεταβολικό σύνδρομο

Η σχέση μεταξύ φρουκτόζης και ουρικού οξέος δεν αφορά όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο. Άτομα με μεταβολικό σύνδρομο, αντίσταση στην ινσουλίνη ή αυξημένο σωματικό βάρος εμφανίζουν συχνά μειωμένη ικανότητα αποβολής του ουρικού οξέος από τους νεφρούς.

Σε αυτή την ομάδα, ακόμη και μέτρια κατανάλωση φρούτων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες τιμές. Αυτό εξηγεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν έντονη ευαισθησία στα απαγορευμένα φρούτα για ουρικό οξύ, ενώ άλλοι όχι.

Η εξατομίκευση της διατροφής είναι κρίσιμη και η γενική σύσταση «τα φρούτα είναι υγιεινά» δεν ισχύει το ίδιο για όλους.

Συχνά λάθη στη διατροφή για ουρικό οξύ

Ένα συχνό λάθος είναι η υπερβολική έμφαση στη μείωση του κρέατος, με ταυτόχρονη αύξηση της κατανάλωσης φρούτων. Πολλοί πιστεύουν ότι αφού τα φρούτα δεν περιέχουν πουρίνες, δεν επηρεάζουν το ουρικό οξύ. Στην πράξη, όμως, η υψηλή φρουκτόζη μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Άλλο συχνό λάθος είναι η αντικατάσταση των φρούτων με χυμούς ή smoothies, τα οποία συχνά περιέχουν μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης σε σύντομο χρόνο. Αυτές οι πρακτικές μπορούν να ακυρώσουν κάθε προσπάθεια ρύθμισης του ουρικού οξέος.

Πώς να καταναλώνετε φρούτα αν έχετε υψηλό ουρικό οξύ (πρακτικός οδηγός)

Η πλήρης αποφυγή φρούτων δεν είναι απαραίτητη για όλους, αλλά απαιτείται στρατηγική. Η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων, σε συνδυασμό με πρωτεΐνη ή καλά λιπαρά, μπορεί να μειώσει την απότομη αύξηση της φρουκτόζης στο αίμα.

Η ώρα κατανάλωσης παίζει επίσης ρόλο. Τα φρούτα είναι προτιμότερο να καταναλώνονται μαζί με γεύμα και όχι μόνα τους. Η συχνότητα πρέπει να περιορίζεται και να προσαρμόζεται στις τιμές ουρικού οξέος και στην κλινική εικόνα του κάθε ατόμου.

Με αυτόν τον τρόπο, αποφεύγεται η υπερφόρτωση του οργανισμού και μειώνεται ο κίνδυνος επιδείνωσης.

Πηγές & μελέτες

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5409674/

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3934765/

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gout/in-depth/gout-diet/art-20048524

• https://www.health.harvard.edu/healthbeat/fructose-and-gout