Τα περίεργα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη σύγχυση και άγχος σε όσους τα βιώνουν.

Αν και η πηγή τους δεν είναι πάντα προφανής, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι το σώμα συχνά εκφράζει αυτό που το μυαλό δεν μπορεί να εκφράσει με λέξεις.

Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε πώς εκδηλώνονται αυτά τα συμπτώματα, τις περιοχές που επηρεάζουν περισσότερο, καθώς και τα πιο σπάνια και ιδιαίτερα ψυχοσωματικά φαινόμενα που παρατηρούνται.

Περίεργα ψυχοσωματικά συμπτώματα

Όλοι μας κάποια στιγμή βιώνουμε συμπτώματα που δεν εξηγούνται εύκολα ιατρικά.

Αυτές οι μυστηριώδεις σωματικές εκδηλώσεις –γνωστές ως ψυχοσωματικά συμπτώματα– συχνά αφήνουν τα άτομα μπερδεμένα, απογοητευμένα και μερικές φορές φοβισμένα.

Παρά τις εκτενείς ιατρικές εξετάσεις, τίποτα το παθολογικό δεν βρίσκεται, γεγονός που προκαλεί σύγχυση σε γιατρούς και ασθενείς.

Ωστόσο, η αιτία συχνά δεν βρίσκεται στο σώμα, αλλά στο μυαλό.

Όταν το μυαλό μιλά μέσα από το σώμα

Πού «χτυπούν» τα ψυχοσωματικά;

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα εμφανίζονται όταν συναισθηματική πίεση, άγχος, ανεπίλυτο τραύμα ή στρες εκδηλώνονται σωματικά.

Το ανθρώπινο σώμα έχει έναν πολύπλοκο τρόπο επικοινωνίας της ψυχολογικής πίεσης, και κανένας δεν τα βιώνει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν, αλλά τείνουν να εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές:

• Πεπτικό σύστημα: Το έντερο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στο στρες, με καταστάσεις όπως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), ναυτία, φούσκωμα, ανεξήγητους κοιλιακούς πόνους, αλλαγές στην όρεξη, δυσκοιλιότητα, διάρροια ή εμετούς χωρίς οργανική αιτία, που επιδεινώνονται υπό συνθήκες άγχους ή συναισθηματικής έντασης
• Μυοσκελετικό σύστημα: Χρόνιοι πόνοι στη μέση, δυσκαμψία στον αυχένα, κεφαλαλγίες τάσης, μυϊκοί πόνοι, αρθραλγίες, ανεξήγητη αδυναμία ή μούδιασμα των άκρων, κόπωση των μυών ακόμα και χωρίς έντονη δραστηριότητα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται σταδιακά ή απότομα και να εντείνονται σε περιόδους έντονου ψυχολογικού στρες
• Δέρμα: Καταστάσεις όπως έκζεμα, ψωρίαση, κνίδωση, ακμή, ανεξήγητα εξανθήματα, έντονη ερυθρότητα και επίμονος κνησμός που δεν ανταποκρίνεται σε κλασική θεραπεία. Αυτά τα συμπτώματα συχνά συνδέονται άμεσα με περιόδους συναισθηματικού άγχους ή έντονων ψυχολογικών πιέσεων
• Καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα: Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονα και ανησυχητικά. Περιλαμβάνουν έντονο σφίξιμο ή βάρος στο στήθος, που μοιάζει με καρδιακή προσβολή, και συχνά συνοδεύεται από έντονο φόβο ή πανικό. Η ταχυπαλμία, οι αρρυθμίες και οι ανεξήγητοι παλμοί που εμφανίζονται αιφνιδιαστικά μπορεί να οδηγήσουν τους ασθενείς στο νοσοκομείο, όπου οι εξετάσεις δεν δείχνουν κανένα καρδιολογικό πρόβλημα. Επιπλέον, συμπτώματα όπως η δύσπνοια, η αίσθηση ασφυξίας ή οι κρίσεις υπεραερισμού συχνά εντείνονται όταν το άτομο βιώνει υψηλό στρες ή κρίσεις πανικού. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί η αίσθηση ότι δεν εισέρχεται αρκετός αέρας στους πνεύμονες, δημιουργώντας επιπλέον ανησυχία. Η συχνή εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε φόβο σωματικής δραστηριότητας ή ακόμη και σε απομόνωση, λόγω του φόβου εμφάνισης των συμπτωμάτων σε δημόσιους χώρους. Οι ασθενείς πολλές φορές αναφέρουν αδυναμία να αναπνεύσουν βαθιά, συχνό αναστεναγμό, ξαφνικό βήχα ή αίσθημα πνιγμού χωρίς εμφανή οργανική αιτία
• Νευρολογικό σύστημα: Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα στο νευρολογικό σύστημα είναι από τα πιο ανησυχητικά για τους ασθενείς. Μπορεί να περιλαμβάνουν έντονη ζάλη ή ιλίγγους, αίσθηση λιποθυμίας, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα, προσωρινή τύφλωση ή διπλωπία (διπλή όραση), απώλεια ακοής ή εμβοές, τρέμουλο, ανεξέλεγκτες συσπάσεις ή κράμπες, δυσκολία στην ομιλία ή στην κατάποση, ακόμα και προσωρινή απώλεια της ικανότητας κίνησης. Αυτά τα συμπτώματα συχνά είναι τόσο έντονα που προκαλούν μεγάλη ανησυχία στον πάσχοντα, οδηγώντας σε επανειλημμένες επισκέψεις σε ειδικούς χωρίς να εντοπίζεται κάποιο ιατρικό πρόβλημα. Η νευρολογική φύση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων καθιστά δύσκολη τη διάγνωση, καθώς οι εξετάσεις συνήθως είναι φυσιολογικές, παρά την ένταση των συμπτωμάτων.

Τα πιο σπάνια και περίεργα ψυχοσωματικά συμπτώματα

Ορισμένα άτομα εμφανίζουν ιδιαίτερα σπάνια ή παράξενα ψυχοσωματικά συμπτώματα:

• Ψευδοκύηση: Κατάσταση όπου συναισθηματικοί παράγοντες προκαλούν συμπτώματα εγκυμοσύνης, όπως κοιλιακό πρήξιμο και διακοπή εμμήνου ρύσεως, χωρίς πραγματική εγκυμοσύνη.
• Διαταραχή μετατροπής: Παράλυση, τύφλωση, κρίσεις ή αδυναμία ομιλίας που εμφανίζονται χωρίς νευρολογική αιτία, λόγω έντονου ψυχολογικού στρες.
• Ψυχογενής αμνησία: Ξαφνική απώλεια μνήμης λόγω έντονου τραύματος, χωρίς φυσικό τραυματισμό στον εγκέφαλο.
• Αίσθηση κόμπου στον λαιμό (Globus): Συνεχής αίσθηση κόμπου ή σφιξίματος στον λαιμό χωρίς φυσικό αίτιο.
• Ψυχογενής κνησμός: Έντονος κνησμός χωρίς δερματολογική αιτία, που μπορεί να είναι τόσο σοβαρός ώστε να διαταράσσει τον ύπνο και την καθημερινότητα.

Αναγνωρίζοντας τα ψυχοσωματικά συμπτώματα

Η αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι σημαντική. Συχνά εντείνονται σε περιόδους έντονου στρες και μειώνονται όταν βελτιωθεί η ψυχική κατάσταση.

Η αποχώρηση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων

Τα συμπτώματα ανταποκρίνονται θετικά στην ψυχολογική θεραπεία και τις τεχνικές διαχείρισης στρες:

• Ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική
• Τεχνικές διαχείρισης άγχους (διαλογισμός, γιόγκα)
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής (ύπνος, διατροφή)

Τα περίεργα ψυχοσωματικά συμπτώματα αποτελούν απόδειξη της βαθιάς σύνδεσης που υπάρχει ανάμεσα στο μυαλό και το σώμα.

Η κατανόηση αυτής της σύνδεσης είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή τους.

Με τη σωστή υποστήριξη, ψυχολογική βοήθημα και αλλαγές στον τρόπο ζωής, είναι δυνατό να ανακουφιστεί κανείς από αυτά τα συμπτώματα και να ανακτήσει τον έλεγχο της καθημερινότητάς του.