Η κυκλοθυμία, ή αλλιώς κυκλοθυμική διαταραχή, είναι μια σπάνια ψυχική διαταραχή της διάθεσης. Προκαλεί συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, όχι όμως τόσο ακραία όσο αυτά της διπολικής διαταραχής. Τα αίτιά της ποικίλλουν, ενώ η θεραπεία της δεν είναι εύκολη.
Τα άτομα με κυκλοθυμία βιώνουν περιόδους όπου η διάθεσή τους αλλάζει αισθητά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Τη μια στιγμή μπορεί να νιώθουν ότι βρίσκονται στην κορυφή του κόσμου, ενώ την αμέσως επόμενη διακατέχονται από αίσθημα ματαιότητας.
Αν και τα υψηλά και τα χαμηλά συναισθηματικά επίπεδα της κυκλοθυμίας είναι λιγότερο ακραία από αυτά της διπολικής διαταραχής, είναι σημαντικό οι πάσχοντες να ζητήσουν βοήθεια για τη διαχείριση αυτών των συμπτωμάτων, καθώς επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κυκλοθυμίας εναλλάσσονται μεταξύ θετικών και αρνητικών συναισθημάτων. Είναι παρόμοια με αυτά της διπολικής διαταραχής, αλλά λιγότερο σοβαρά. Η απρόβλεπτη φύση των αλλαγών στη διάθεση όμως μπορεί να διαταράξει σημαντικά την ποιότητα ζωής, καθώς το άτομο βρίσκεται διαρκώς σε κατάσταση αβεβαιότητας και ανασφάλειας.
Υπομανιακά συμπτώματα
Τα υπομανιακά συμπτώματα της κυκλοθυμίας περιλαμβάνουν:
- Υπερβολικό αίσθημα ευτυχίας και ευεξίας (ευφορία)
- Ακραία αισιοδοξία
- Αυξημένη αυτοεκτίμηση
- Πολυλογία
- Κακή κρίση, που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συμπεριφορές
- Υπερκινητικότητα
- Μειωμένη ανάγκη για ύπνο
- Αδυναμία συγκέντρωσης
Καταθλιπτικά συμπτώματα
Τα καταθλιπτικά συμπτώματα της κυκλοθυμίας περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα θλίψης, απελπισίας και μελαγχολίας
- Κούραση
- Ευερεθιστότητα, ειδικά σε παιδιά και εφήβους
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
- Αλλαγές στο βάρος
- Αισθήματα ενοχής
- Προβλήματα στον ύπνο
- Ανησυχία
- Προβλήματα συγκέντρωσης
- Αυτοκτονικές σκέψεις
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Δεν είναι γνωστό τι προκαλεί την κυκλοθυμία. Όπως συμβαίνει σε πολλές ψυχικές διαταραχές, οφείλεται πολλές φορές σε συνδυασμό αιτίων:
- Κληρονομικότητα. Η κυκλοθυμία τείνει να εμφανίζεται σε αρκετά μέλη μιας οικογένειας.
- Διαφορές στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου, όπως προβλήματα της νευροβιολογίας του εγκεφάλου.
- Περιβάλλον, όπως τραυματικές εμπειρίες ή παρατεταμένες περίοδοι άγχους.
Παράγοντες κινδύνου
Η κυκλοθυμία θεωρείται σχετικά σπάνια. Ωστόσο, πραγματικές εκτιμήσεις είναι δύσκολο να γίνουν, επειδή οι άνθρωποι μπορεί να μη διαγνωστούν ή να διαγνωστούν λανθασμένα με άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη. Η κυκλοθυμία συνήθως ξεκινά κατά τη διάρκεια των εφηβικών ετών και της νεαρής ενηλικίωσης. Επηρεάζει τον ίδιο αριθμό ανδρών και γυναικών.
Κυκλοθυμία και θεραπεία
Η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια πάθηση που απαιτεί διά βίου θεραπεία. Εάν σταματήσει ο πάσχων τα φάρμακα και τη θεραπεία ‒ακόμη και σε περιόδους ύφεσης‒, τα συμπτώματα επιστρέφουν. Καθώς η κυκλοθυμία μπορεί να εξελιχθεί σε διπολική διαταραχή, είναι σημαντικό να ληφθούν οι κατάλληλες θεραπείες. Η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών μπορεί επίσης να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κυκλοθυμίας περιλαμβάνουν:
- σταθεροποιητές της διάθεσης, όπως λίθιο
- αντισπασμωδικά φάρμακα, όπως νάτριο, λαμοτριγίνη και βαλπροϊκό οξύ
- αντιψυχωσικά φάρμακα, όπως ολανζαπίνη, κουετιαπίνη και ρισπεριδόνη
- αγχολυτικά φάρμακα, όπως βενζοδιαζεπίνη
- αντικαταθλιπτικά φάρμακα, που πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε συνδυασμό με σταθεροποιητή διάθεσης, καθώς δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν μανιακά επεισόδια.
Η ψυχοθεραπεία θεωρείται ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία της κυκλοθυμίας. Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία επικεντρώνεται στον εντοπισμό αρνητικών πεποιθήσεων και συμπεριφορών και στην αντικατάστασή τους με θετικές και υγιείς. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διαχείριση του άγχους και στην ανάπτυξη τεχνικών αντιμετώπισης. Η ομαδική θεραπεία έχει δείξει επίσης σημαντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κυκλοθυμίας.
Στοιχεία από: mayoclinic.org healthline.com