Η υπνική άπνοια είναι μια σοβαρή διαταραχή, που εμφανίζεται όταν η αναπνοή ενός ατόμου διακόπτεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι πάσχοντες σταματούν επανειλημμένα να αναπνέουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, συχνά εκατοντάδες φορές. Η πάθηση μπορεί να επιφέρει σοβαρά προβλήματα λόγω της έλλειψης οξυγόνου.
Υπάρχουν δύο τύποι υπνικής άπνοιας:
- Αποφρακτική υπνική άπνοια: Η πιο συνηθισμένη από τις δύο μορφές άπνοιας. Προκαλείται από απόφραξη του αεραγωγού κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Κεντρική υπνική άπνοια: Σε αντίθεση με την αποφρακτική, ο αεραγωγός δεν εμποδίζεται, αλλά ο εγκέφαλος αποτυγχάνει να ελέγξει την αναπνοή, λόγω αστάθειας του κέντρου ελέγχου στο αναπνευστικό.
Συμπτώματα
Οι τύποι της υπνικής άπνοιας έχουν ορισμένα κοινά συμπτώματα:
- Διαταραχή της αναπνοής, που μπορεί ακόμη και να σταματάει για ένα λεπτό κάθε φορά
- Υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Πρωινοί πονοκέφαλοι
- Οξυθυμία
- Δυσκολία στην προσοχή και τη σκέψη
Πολλά από αυτά τα συμπτώματα προκύπτουν λόγω του κακού ύπνου και των χαμηλών επιπέδων του οξυγόνου, λόγω της συνεχούς διακοπής της αναπνοής.
Άλλα συμπτώματα που συνδέονται με την αποφρακτική υπνική άπνοια:
- Ροχαλητό, συμπεριλαμβανομένου εκείνου που είναι ιδιαίτερα δυνατό, συνοδεύεται από πνιγμό και μπορεί να κάνει ένα άτομο να ξυπνήσει
- Πρωινός πονοκέφαλος και ξηροστομία
- Συχνή ανάγκη για ούρηση (νυκτοουρία)
Γενικά, τα άτομο με υπνική άπνοια δεν είναι ενήμερα για τα αναπνευστικά τους προβλήματα. Για αυτόν τον λόγο συχνά ανακαλύπτουν το πρόβλημα με τη βοήθεια του συντρόφου τους ή της οικογένειάς τους. Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα που παρατηρείται στα άτομα με υπνική άπνοια που ζουν μόνα τους.
Ποιες είναι οι αιτίες της υπνικής άπνοιας;
Έχει διαπιστωθεί ότι πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας:
- Ανατομικά χαρακτηριστικά. Το μέγεθος και η θέση του λαιμού, της γνάθου, της γλώσσας, των αμυγδαλών και άλλων ιστών μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη ροή του αέρα.
- Παχυσαρκία. Το υπερβολικό βάρος είναι η κύρια αιτία της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Η παχυσαρκία συμβάλλει στη στένωση των αεραγωγών. Έρευνα έχει δείξει ότι αύξηση του βάρους κατά 10% μπορεί να ισοδυναμεί με έξι φορές αύξηση του κινδύνου εμφάνισης της άπνοιας.
- Χρήση ηρεμιστικών, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ. Ηρεμιστικά φάρμακα και αλκοόλ μπορεί να προκαλέσουν χαλάρωση του ιστού στον λαιμό, οδηγώντας στην απόφραξη του αεραγωγού.
- Οικογενειακό ιστορικό. Τα άτομα που έχουν έναν ή περισσότερους συγγενείς με υπνική άπνοια είναι πιθανό να την αναπτύξουν και οι ίδιοι.
- Τσιγάρο. Σύμφωνα με έρευνα, άτομα που καπνίζουν, ιδιαίτερα οι χρόνιοι καπνιστές, έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν υπνική άπνοια σε σχέση με μη καπνιστές.
- Ύπνος ανάσκελα. Αυτή η θέση ύπνου φράζει τον αεραγωγό και δυσκολεύει την αναπνοή.
- Ρινική συμφόρηση. Τα άτομα με ρινική συμφόρηση είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν άπνοια.
- Ορμονικές ανωμαλίες. Ορμονικές καταστάσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός και η ακρομεγαλία, ενδέχεται να οδηγήσουν σε αποφρακτική άπνοια.
Αντίθετα, στην κεντρική υπνική άπνοια η αναπνοή επηρεάζεται με διαφορετικό τρόπο από ό,τι στην αποφρακτική. Αντί να παρεμποδίζεται η αναπνοή, το πρόβλημα ανακύπτει από την επικοινωνία του εγκεφάλου με το αναπνευστικό σύστημα. Συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος αποτυγχάνει να αντιληφθεί επαρκώς τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, οδηγώντας σε αναπνοή που είναι πιο αργή και πιο αδύναμη από την κανονική.
Η κεντρική υπνική άπνοια συνδέεται συνήθως με κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση. Για παράδειγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, μόλυνση του εγκεφάλου ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, όγκο του εγκεφάλου. Τα «βαριά» παυσίπονα, όπως τα οπιοειδή, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την κανονική λειτουργία της αναπνοής.
Αντιμετώπιση και θεραπεία
Όποιος έχει συμπτώματα υπνικής άπνοιας πρέπει να απευθύνεται άμεσα σε γιατρό. Όταν είναι απαραίτητο, ο γιατρός μπορεί να συστήσει καταγραφή ύπνου για μια νύχτα, για να αναλύσει τον ύπνο του πάσχοντος και την αναπνοή του. Εάν ένα άτομο διαγνωστεί με οποιονδήποτε τύπο υπνικής άπνοιας, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι συχνά άμεσα αποτελεσματική.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η απώλεια βάρους, η μείωση της χρήσης ηρεμιστικών και η σωστή στάση στον ύπνο, μπορούν να επιλύσουν ορισμένες περιπτώσεις της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Μια άλλη κοινή θεραπεία είναι η χρήση ενός μηχανήματος συνεχούς θετικής πίεσης των αεραγωγών (CPAP). Αυτές οι συσκευές ωθούν τον αέρα μέσω μιας μάσκας, κρατώντας ανοιχτό τον αεραγωγό κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επιπλέον, αν και συνήθως δεν είναι η πρώτη επιλογή θεραπείας, μπορεί να εξεταστεί η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ιστών και επέκταση του αεραγωγού.
Η θεραπεία της κεντρικής υπνικής άπνοιας επικεντρώνεται συνήθως στη διαχείριση της υποκείμενης κατάστασης, δηλαδή της εγκεφαλικής λοίμωξης, της καρδιακής ανεπάρκειας κ.λπ., που προκαλεί διαταραχή της αναπνοής. Οι μηχανές CPAP και συμπληρωματικού οξυγόνου μπορούν να βοηθήσουν ορισμένους ασθενείς.
Στοιχεία από: www.webmd.com www.sleepfoundation.org www.mayoclinic.org