Το γλαύκωμα είναι από τις πιο συχνές αιτίες μερικής ή και ολικής απώλειας της όρασης (τύφλωση).

Γράφει ο Νεκτάριος Δαμίγος, Οφθαλμίατρος – Χειρουργός Ενηλίκων και Παίδων 

Πιο συγκεκριμένα το γλαύκωμα, είναι μια οπτική νευροπάθεια που χαρακτηρίζεται από απώλεια του οπτικού πεδίου. Η απώλεια αυτή οφείλεται στον αυξημένο ρυθμό απόπτωσης των νευρικών ινών (την εκφύλιση δηλαδή των γαγγλιακών κυττάρων του αμφιβληστροειδή και ολόκληρης της οπτικής οδούς).

Ειδικότερα μερικοί τύποι γλαυκώματος είναι οι εξής:

Πρωτοπαθές συγγενές γλαύκωμα

Οφείλεται στην δυσγενεσία της γωνίας του προσθίου θαλάμου με ηλικία εκδήλωσης από την γέννηση μέχρι τα 10 έτη και συχνότητα 1 κάθε 10000 γεννήσεις.

Άλλες συγγενείς ανωμαλίες που σχετίζονται με  συγγενές γλαύκωμα αποτελούν η ανιριδία, η ερυθρά, η νευροινωμάτωση, η ομοκυστινουρία, το σύνδρομο Marfan κ.α.

 Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (πιο συχνό)

Η αιτιολογία είναι άγνωστη παρ όλα αυτά μπορεί να προσβάλει νέους (νεανικό γλαύκωμα ) από την δεύτερη δεκαετία της ζωής τους μέχρι τα 35 έτη καθώς και ενήλικες ανω των 35 ετών.

Το γλαύκωμα αυτό συνήθως χαρακτηρίζεται από υψηλή ενδοφθάλμια πίεση. Όταν αυτό δεν συμβαίνει και οι τιμές της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι φυσιολογικές αλλά υπάρχει βλάβη στο οπτικό νεύρο τότε χαρακτηρίζεται σαν πρωτοπαθές γλαύκωμα χαμηλής ή φυσιολογικής πιέσεως

Πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας

Πρόκειται για αποκλεισμό της γωνίας του προσθίου θαλάμου με επαφή της ίριδας ή πρόσθιων συνεχειών. Ταξινομείται σε οξύ (Η ενδοφθάλμια πίεση συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 50-80mmhg και παρουσιάζεται μέση μυδρίαση της κόρης του ματιού), διαλείπων (τακτές κρίσεις) και χρόνιο (πρόσθιες συνέχειες και αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση ανω των 21mmhg).

Δευτεροπαθές γλαύκωμα

Δευτεροπαθώς μπορεί να παρατηρηθεί κλείσιμο της γωνίας του προσθίου θαλάμου με ή χωρίς κορικό αποκλεισμό. Δευτεροπαθής μορφές  χωρίς κορικό αποκλεισμό όπως το Νεοαγγειακό γλαύκωμα με παρουσία νεοαγγείων και κλείσιμο της γωνίας του προσθίου θαλάμου(συχνά παρατηρείται σε ΣΔ και αποφράξεις αγγείων),το ιριδοκερατοειδικό ενδοθηλιακό σύνδρομο(ΙΚΕΣ) ,το φλεγμονώδες γλαύκωμα , το τραυματικό γλαύκωμα (μετά από πλήξη ή χειρουργικές επεμβάσεις), η ενδοθηλιακή οπίσθια πολύμορφη δυστροφία καθώς και στο κακοήθες γλαύκωμα, τις κύστεις της ίριδας και τους ενδοφθάλμιους όγκους.

Μορφές γλαυκώματος με κορικό αποκλεισμό παρουσιάζονται σε φακογενές γλαύκωμα (σε ώριμο καταρράκτη),τραυματικό καταρράκτη, πρόσθια εξάρθρωση φακού,οπίσθιες συνέχειες και πρόπτωση υαλοειδούς ή σιλικόνης σε αφακία.Άλλες  οφθαλμολογικές διαταραχές που σχετίζονται με υπερτονία είναι η ψευδοαποφολίδωση,η διασπορά χρωστικής ,η ιριδόσχιση, η φακομάτωση κ.α

Οι φυσιολογικές τιμές της ενδοφθάλμιας πίεσης (ΕΟΠ) είναι μεταξύ 10-21mmhg αλλά οποιαδήποτε μεταβολή πέρα των ορίων αυτών δεν αποτελεί διαγνωστικό παράγοντα καθώς υπάρχουν και άλλα κριτήρια όπως η κληρονομικότητα, το πάχος του κερατοειδούς κ.α

Ο ρόλος της γρήγορης-πρόωρης διάγνωσης

Ο έλεγχος της ενδοφθάλμιας πίεσης και του γλαυκώματος πρέπει να πραγματοποιείται από μικρή ηλικία καθώς οι βλάβες που προκαλούνται είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες. Στους ασθενείς με διεγνωσμένο γλαύκωμα ο έλεγχος καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό.

Ο ρόλος της γρήγορης-πρόωρης διάγνωσης είναι η μείωση-ελάτωση της απόπτωσης των νευρικών ινών και της απώλειας του περιφερικού οπτικού πεδίου.

Αιτιολογία

Η αιτιολογία δεν είναι γνωστή, παρ’ όλα αυτά έχουν διατυπωθεί κάποιες θεωρίες που τεκμηριώνονται επιστημονικά (μηχανική και αγγειακή) αλλά σίγουρα πρόκειται για μία πολυπαραγοντική νόσο που συχνά οφείλεται σε διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού μέσο της γωνίας του προσθίου θαλάμου(του ηθμοειδούς και των τριχοειδικών αγγείων)

Τεχνικές διάγνωσης

Η διάγνωση επιτυγχάνεται μέσα από μια σειρά ιατρικών πράξεων (τονομέτρηση, βυθοσκόπηση, γωνιοσκοπία)καθώς και απεικονιστικών μεθόδων (οπτικά πεδία, παχυμετρία κερατοειδούς, OCT-RNFL).

Θεραπευτική προσέγγιση

Ο συνήθης τρόπος ρύθμισης είναι η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή που περιλαμβάνει ενστάλαξη κολλυρίων μειώνοντας την ενδοφθάλμια πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα στην περίπτωση αυτή η συμμόρφωση των ασθενών αποτελεί βασικό παράγοντα της σωστής ρύθμιση. Η χειρουργική αποκατάσταση (laser, τραμπεκτουλεκτομή, βαλβίδες) έχουν θέση στην αποκατάσταση πιο ειδικών περιπτώσεων και ειδών γλαυκώματος.