Εάν η οδοντιατρική φροντίδα και η στοματική υγεία ήταν αθλήματα, τότε σίγουρα οι αθλητές των κλασικών αγωνισμάτων θα βρίσκονταν αρκετά μακριά από την κατάκτηση ενός μεταλλίου, παρά τις προσπάθειες και τον υγιεινό τρόπο ζωής τους.
Γράφει η Αλέξια Σταμάτη, χειρουργός – οδοντίατρος, DDS
Προκαλεί σίγουρα εντυπώσεις πώς άνθρωποι αυστηρά πειθαρχημένοι στον πρωταθλητισμό παρουσιάζουν μια οδοντιατρικά δυσμενή εικόνα στόματος. Κι όμως, έχει αποδειχτεί πως σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό κατακτούν υψηλές επιδόσεις στις οδοντικές διαβρώσεις και τερηδόνες, στην περιοδοντική νόσο και τους οδοντικούς τραυματισμούς.
Διατροφή
Η κυριότερη αιτία που ευθύνεται για τη φτωχή στοματική υγεία των ατόμων που ασχολούνται επαγγελματικά ή εντατικά με τον αθλητισμό είναι οι διατροφικές συνήθειες που ακολουθούν. Η δίαιτα των αθλητών περιλαμβάνει ενεργειακά ποτά, μπάρες και τζελ, πλούσια σε κορεσμένους υδατάνθρακες και ζάχαρη, που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας και καταστροφής του σμάλτου των δοντιών. Το ανθρακικό που περιέχουν πολλά από τα αναψυκτικά που καταναλώνουν, σε συνδυασμό με τα οξέα που παράγουν τα μικρόβια μέσω του μεταβολισμού των υδατανθράκων, καθιστούν το pH του στόματος ιδιαίτερα όξινο (3-4) και τις οδοντικές διαβρώσεις μια αναπόφευκτη συνέπεια.
- Συνιστάται λοιπόν ο περιορισμός των ζαχαρούχων ενεργειακών συμπληρωμάτων στον βαθμό που είναι εφικτό, η πρόσληψη των ισοτονικών ροφημάτων με καλαμάκι, η γρήγορη κατάποσή τους χωρίς να παραμένουν πολλή ώρα στο στόμα και η άφθονη κατανάλωση νερού αλλά και ροφημάτων που περιέχουν καζεΐνη (γάλα). Οι οδοντόπαστες και τα στοματικά διαλύματα με αυξημένη περιεκτικότητα σε φθόριο, όπως και το σχολαστικό βούρτσιμα των δοντιών από τους αθλητές σίγουρα θα ελαχιστοποιήσει τις φθορές της επιβλαβούς διατροφής.
Αφυδάτωση
Οι αθλητές, και ιδιαίτερα οι δρομείς, λόγω της υπερπροσπάθειας που καταβάλλουν και των έντονων αναπνοών κατά τη διάρκεια των αγώνων και των προπονήσεων, εμφανίζουν μειωμένη ροή σάλιου και ξηροστομία, παρά τη λήψη νερού και ισοτονικών ποτών. Στη μείωση αυτή κάποιες φορές μπορεί να συμβάλλει και το στρες αλλά και η λήψη ουσιών που αναστέλλουν τη ροή, όπως η καφεΐνη. Έτσι, οι αθλητές, με αυτό το μειονέκτημα, βρίσκονται πάντα ένα βήμα πίσω από την υγεία της στοματικής κοιλότητας, καθώς χάνουν ένα ισχυρό όπλο που χάρη στις αντιμικροβιακές του ιδιότητες θα τους προστάτευε από νοσήματα των ούλων αλλά και από τα οξέα που προκαλούν την τερηδόνα των δοντιών. Η συσσώρευση και η ανάπτυξη της οδοντικής μικροβιακής πλάκας γίνεται ταχύτερα και έτσι πολλές φορές οι φθορές των δοντιών και η φλεγμονή των ούλων βγαίνουν πρώτες σε αυτόν τον αγώνα δρόμου.
- Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται η εντατική ενυδάτωση των αθλητών, συχνά διαλείμματα για νερό και το μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη για αποφυγή της ξηροστομίας.
Έμετοι
Τα άτομα που κάνουν πρωταθλητισμό και προπονούνται τουλάχιστον οκτώ ώρες την ημέρα καταβάλλονται από έντονο άγχος και πίεση, που μπορούν να οδηγήσουν σε τάση για έμετο. Ο έμετος είναι μια δυσάρεστη αντίδραση του οργανισμού, στην οποία υποκύπτουν πολύ συχνά και οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων λόγω της υπερπροσπάθειας που καταβάλλουν, σε συνδυασμό με την υπογλυκαιμία και τη θερμική νόσο. Αξιοσημείωτο είναι πως σε πολλές περιπτώσεις οι αθλητές προκαλούν εκούσια έμετο έπειτα από ένα γεύμα, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τα κιλά που απαιτούνται για το άθλημά τους (π.χ. άρση βαρών, ενόργανη, πυγμαχία). Τα γαστρικά υγρά που ανεβαίνουν λοιπόν στο στόμα έχουν δυσάρεστες συνέπειες για τη στοματική υγεία και κυρίως την ακεραιότητα των δοντιών, που είναι ευάλωτα στα οξέα του στομάχου, με αποτέλεσμα να διαβρώνονται. Το ίδιο αποτέλεσμα προκαλείται και μέσω της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, που ταλαιπωρεί αρκετούς αθλητές λόγω χαλάρωσης του οισοφαγικού σφιγκτήρα έπειτα από υπερβολική άσκηση.
- Σε κάποιες περιπτώσεις κρίνεται σκόπιμη η επίσκεψη των αθλητών σε έναν γαστρεντερολόγο αλλά και ο έλεχος του στρες με υποστήριξη της ψυχολογικής τους υγείας.
Αθλητικός νάρθηκας
Οι τραυματισμοί και τα κατάγματα των δοντιών στους αθλητές ίσως είναι ο πρώτος λόγος με τον οποίο θα μπορούσε να συνδέσει κάποιος τον αθλητισμό και τη στοματική υγεία. Όχι άδικα, καθώς άτομα που προπονούνται στην πάλη, το μπάσκετ, ακόμη και σε αγώνες καρτ είναι εμφανώς εκτεθειμένα στον κίνδυνο τραυματισμού των χειλέων, των γνάθων, των δοντιών, της γλώσσας αλλά και του προσώπου γενικότερα. Η πρόληψη και η προστασία μπορεί να προλάβουν ακόμη και απώλειες δοντιών, γι’ αυτό η χρήση αθλητικού νάρθηκα καθίσταται όχι μόνο σημαντική, αλλά αναγκαία. Είναι σημαντικό μάλιστα ο νάρθηκας αυτός να κατασκευάζεται έπειτα από λήψη αποτυπωμάτων από τον οδοντίατρο και να είναι πλήρως εξατομικευμένος για το στόμα του εκάστοτε αθλητή. Το υλικό κατασκευής τους θα πρέπει να αντέχει στις πιέσεις και τους κραδασμούς. Οι νάρθηκες που κυκλοφορούν στο εμπόριο και προσαρμόζονται μετά την τοποθέτησή τους στο ζεστό νερό παρέχουν ελλιπή κάλυψη και προστασία, γι’ αυτό θα ήταν καλό να μην προτιμώνται από τους νέους αλλά και τους εμπειρότερους αθλητές.
Η επίδραση του αθλητισμού και της στοματικής υγείας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αμφίδρομη. Οι συνήθειες που χαρακτηρίζουν έναν αθλητή και ο τρόπος ζωής του μπορεί να ζημιώσει την εικόνα του στόματος και των δοντιών, αλλά και αντίστροφα ένα παραμελημένο στόμα που φλεγμαίνει και πονάει μπορεί να επηρεάσει τη γενικότερη επίδοση του αθλητή και να δυσκολέψει τόσο τις προπονήσεις όσο και τις συμμετοχές του στους αγώνες. Γι’ αυτό και η ισορροπία αυτή είναι σημαντικό να μη διαταράσσεται και να προλαμβάνονται δυσάρεστες συνέπειες που μπορούν να οδηγήσουν σε χαλασμένα δόντια, απώλειες δοντιών και σε νοσήματα των ούλων. Ο αθλητισμός είναι συνυφασμένος με τη σωματική υγεία και έτσι πρέπει να παραμείνει!
Διαβάστε ακόμη :