Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως από το 2012, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ο αριθμός των θανάτων από τη ΧΑΠ αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες. Εκτιμάται ότι θα οδηγήσει 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους να νοσήσουν και σε περίπου 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως.

Ο Πνευμονολόγος του ΑΠΘ, Ευάγγελος Χατζόπουλος παραχώρησε συνέντευξη στην health4U.gr, για την ασθένεια που ταλαιπωρεί περίπου 700.000 Έλληνες. Οι μισοί από αυτούς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η ΧΑΠ είναι μια «σιωπηλή» και «ύπουλη» νόσος.

Συνέντευξη στην Κέλλυ Σαουάχ-Μαραγκουδάκη

Η βασική αιτία της νόσου είναι το κάπνισμα. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι η εισπνοή τοξικών ουσιών ή αερίων (παθητικό κάπνισμα, ατμοσφαιρική ρύπανση, επαγγελματική έκθεση) και σπανιότερα η γενετική προδιάθεση.

Όταν αναφερόμαστε στην Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), εννοούμε μία σοβαρή πάθηση των πνευμόνων. Τι ακριβώς είναι, ποια τα συμπτώματα;

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο ορισμό της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για τη ΧΑΠ (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease – GOLD), πρόκειται για μία συχνή νόσο, η οποία είναι δυνατό να προληφθεί και να θεραπευτεί. Χαρακτηρίζεται από επίμονα συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα και από περιορισμό της ροής του αέρα εξαιτίας της παθολογίας των αεραγωγών και/ ή των κυψελίδων, που οφείλεται συνήθως σε σημαντική έκθεση σε τοξικά σωματίδια ή αέρια.

Στα κύρια συμπτώματα των ασθενών που πάσχουν από ΧΑΠ περιλαμβάνονται η χρόνια επιδεινούμενη δύσπνοια, ο χρόνιος βήχας, ο συριγμός και η απόχρεμψη. Αυτά τα συμπτώματα εμφανίζουν διακυμάνσεις κατά το πέρασμα του χρόνου και εξαρτώνται από τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή. Επίσης είναι σπάνια σε ηλικίες μικρότερες των 35 ετών.

Ποια είναι η εξέταση διάγνωσης και ποιες οι σύνηθες μέθοδοι θεραπείας;

Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στη σπιρομέτρηση. Είναι μια δοκιμασία αναπνευστικής λειτουργίας που χρησιμοποιείται με ασφάλεια, αξιοπιστία και χαμηλό κόστος στην κλινική πράξη. Με τη σπιρομέτρηση αναδεικνύεται μη αναστρέψιμη απόφραξη στην εκπνευστική ροή του αέρα του ασθενή.

Οι συνήθεις μέθοδοι θεραπείας είναι η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής , κυρίως βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις (διακοπή καπνίσματος, προγράμματα πνευμονικής αποκατάστασης, οξυγονοθεραπεία κατ’ οίκον κ.α.). Η διακοπή καπνίσματος είναι η πιο ουσιαστική παρέμβαση που μπορεί να έχει μακροπρόθεσμο όφελος για τον ασθενή.

Υπάρχουν ομάδες υψηλού κινδύνου και στάδια; Ποια είναι αυτά;

Εκτός από το κάπνισμα τσιγάρου και άλλων μορφών καπνού, παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ΧΑΠ είναι το ανδρικό φύλο, η μεγάλη ηλικία, οι λοιμώξεις σε παιδική ηλικία, το κοινωνικο – οικονομικό επίπεδο του ατόμου, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η επαγγελματική έκθεση σε οργανικές και ανόργανες σκόνες, χημικές ουσίες και καυσαέρια.

Σύμφωνα με τη GOLD, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι σταδιοποίησης των ασθενών: η πρώτη γίνεται με βάση τη βαρύτητα της νόσου που βασίζεται στη σπιρομέτρηση και υπολογίζεται ο βαθμός της απόφραξης των αεραγωγών (αναγνωρίζονται τέσσερα στάδια βαθμού απόφραξης της νόσου -ήπιος, μέτριος, σοβαρός, πολύ σοβαρός) και η δεύτερη και σημαντικότερη, η οποία βασίζεται στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων των ασθενών κατά τον προηγούμενο μήνα και στις παροξύνσεις της νόσου κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους (ομάδα Α, ομάδα Β, ομάδα C, ομάδα D).

H Xρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, είναι η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Στην χώρα μας υπολογίζεται ότι οι ασθενείς με ΧΑΠ αγγίζουν τα 7.000.000 εκ των οποίων, οι περισσότεροι από τους μισούς αγνοούν ότι νοσούν. Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή που εγκυμονεί τους περισσότερους κινδύνους;

Είναι γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ως μία από τις πέντε πιο επικίνδυνες ασθένειες της επόμενης χιλιετίας. Η μεγαλύτερη απειλή είναι η εμφάνιση προοδευτικά επιδεινούμενων συμπτωμάτων της νόσου και σε επόμενα στάδια αναπνευστικής ανεπάρκειας και η ανάγκη χρήσης οξυγονοθεραπείας κατ’ οίκον ή ακόμη και συσκευών μη επεμβατικού μηχανικού αερισμού. Έτσι η νόσος έχει σφοδρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ατόμου και προκαλεί σημαντική αναπηρία. Οι παροξύνσεις της νόσου οδηγούν ακόμη σε σημαντική νοσηρότητα, κακή πρόγνωση της εξέλιξης της νόσου και σημαντική οικονομική επιβάρυνση.

Ποια άτομα προσβάλλονται ευκολότερα και ποια θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο;

Με βάση τη βιβλιογραφία οι άνδρες, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με χαμηλό βάρος γέννησης, τα άτομα που εμφανίζουν λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος σε παιδική ηλικία, καθώς και τα άτομα με χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο διαβίωσης μπορεί να προσβληθούν ευκολότερα από ΧΑΠ. Επίσης οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε οργανικές και ανόργανες σκόνες, χημικές ουσίες και καυσαέρια είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν ΧΑΠ.

Η υποψία της κλινικής διάγνωσης της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας πρέπει να τίθεται σε κάθε ασθενή που εμφανίζει προοδευτικά εξελισσόμενη δύσπνοια, χρόνιο βήχα και έχει εκτεθεί σε παράγοντες κινδύνου της νόσου ή έχει οικογενειακό ιστορικό ΧΑΠ. Είναι σημαντικό οι καπνιστές άνω των 40 ετών να ενημερώνονται και να υποβάλλονται σε έλεγχο της αναπνευστικής τους λειτουργίας είτε εμφανίζουν συμπτώματα είτε όχι.

Η ΧΑΠ είναι μια εξελισσόμενη ασθένεια με πολύπλευρες προεκτάσεις. Ο αντίκτυπος της νόσου επιδρά αρνητικά στη ψυχολογία του ασθενή; Αναφερθείτε στις κακές προεκτάσεις

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι σε ασθενείς με ΧΑΠ συνυπάρχει η αγχώδης και καταθλιπτική συνδρομή. Το γεγονός αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι το αίσθημα κακουχίας των ασθενών λόγω της νόσου και η απώλεια μυικής μάζας με την προκαλούμενη αδυναμία των σκελετικών μυών προκαλεί ένα αίσθημα ανικανότητας και περιορισμού και οδηγεί σε χαμηλή ποιότητα ζωής. Έτσι οι ασθενείς με ΧΑΠ αναγκάζονται πολλές φορές να περιορίζουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες λόγω της νόσου, με αποτέλεσμα να νιώθουν ακόμη περισσότερο ανίκανοι να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και να πάσχουν από ψυχικές νόσους.

H XAΠ πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες να προσβληθεί κάποιος από COVID-19; Με δεδομένο ότι αυτή η λοίμωξη προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα και ότι αυτή η προσβολή μπορεί να γίνει επί εδάφους σοβαρών προυπάρχοντων προβλημάτων όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, πόσο αυξάνονται οι πιθανότητες σοβαρών επιπλοκών ή ακόμη χειρότερα και θανάτων;

Όπως γνωρίζουμε, ολόκληρος ο πλανήτης ταλαιπωρείται από την πανδημία της νόσου COVID 19 κατά τους τελευταίους μήνες. Αν και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα γνωρίζει ελάχιστα με σαφήνεια για τη νόσο, δεδομένα από την καθημερινή κλινική πράξη και από μελέτες δείχνουν ότι η λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2 μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών σε ασθενείς με ΧΑΠ. Επιπλέον αναφέρεται αυξημένη θνητότητα των ασθενών αυτών, λόγω της ήδη επηρεασμένης αναπνευστικής λειτουργίας τους. Ωστόσο απαιτούνται περισσότερες μελέτες και ενδελεχής έρευνα για την απόδειξη της συσχέτισης της κακής πρόγνωσης της νόσου με την ύπαρξη ΧΑΠ.

Διαβάστε ακόμη για: