Το Σύνδρομο Εντεροκολίτιδας Επαγώμενο από Τροφικές Πρωτεϊνες (FPIES), μέχρι πρόσφατα θεωρείτο σπάνια πάθηση. Όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο συχνά παγκοσμίως.

Το FPIES είναι ένας τύπος τροφικής αλλεργίας που προσβάλλει το γαστρεντερικό σύστημα. Το κλασσικό FPIES είναι μία σοβαρή, οξεία (επείγουσα) κατάσταση με ακατάσχετους εμετούς, με ή χωρίς διάρροιες, που μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, πτώση αρτηριακής πίεσης και κατάρριψη (shock), έντονη υπνηλία, ωχρότητα και ατονία. Συχνά αρχίζει στη βρεφική ηλικία, συνήθως όταν γίνεται η εισαγωγή του ξένου γάλακτος ή/και των στερεών τροφών. Το FPIES είναι σπάνιο στα βρέφη με αποκλειστικά μητρικό θηλασμό. Σε αντίθεση με την κλασσική τροφική αλλεργία τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται άμεσα μετά την βρώση της αλλεργιογόνου τροφής και οι συνήθεις αλλεργικές δοκιμασίες (αιματολογικές, δερματικές) είναι αρνητικές. Τα χαρακτηριστικά αυτά συχνά καθυστερούν την διάγνωση καί οι υπεύθυνες τροφές συνεχίζουν να χορηγούνται.

Πώς εκδηλώνεται το FPIES

Υπάρχουν δύο μορφές συμπτωμάτων με τα οποία τα βρέφη παιδιά προσέρχονται στο Παιδίατρο.

1. Η κλασσική και πιο γνωστή μορφή του FPIES (οξύ), όπου ένα υγιές βρέφος/παιδί παρουσιάζει 2 – 4 ώρες μετά την πρόσληψη της υπεύθυνης τροφής επαναλαμβανόμενους εμετούς και αργότερα ίσως διάρροια με έντονη υπνηλία, ωχρότητα, ατονία. Η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή αφυδάτωση και shock με γενικές εξετάσεις αίματος όπως στη σηψαιμία.
2. Η δεύτερη μορφή των συμπτωμάτων της αντίδρασης FPIES (χρόνιο), η οποία έχει περιγραφεί πολύ πρόσφατα, παρατηρείται σε βρέφη που λαμβάνουν σε τακτική βάση την προβληματική τροφή (συνήθως γάλα αγελάδας ή σόγιας ή άλλες πρωτεΐνες μέσω μητρικού θηλασμού) και παρουσιάζουν βαθμιαία αυξανόμενους εμετούς, διάρροιες και σε μερικές περιπτώσεις μειωμένη πρόσληψη βάρους ή/και ύψους.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Τα συμπτώματα του FPIES προσομοιάζουν με άλλες ιατρικές καταστάσεις και η διάγνωση δεν είναι πάντα προφανής. Επειδή δεν υπάρχουν αιματολογικές και δερματικές δοκιμασίες για την επιβεβαίωση αυτού του τύπου της αλλεργίας, η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό , συμπτώματα και ιατρική εξέταση. Η οριστική διάγνωση γίνεται με την ειδική πρόκληση σε κατάλληλο και ασφαλές περιβάλλον. Συνήθως η πρόκληση δεν είναι απαραίτητη για την αρχική διάγνωση, γιατί το κλινικό ιστορικό και τα συμπτώματα επαρκούν για την διάγνωση. Η ειδική πρόκληση είναι απαραίτητη για την επανεισαγωγή της υπεύθυνης τροφής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επειδή ένα μικρό ποσοστό των βρεφών/παιδιών με FPIES παρουσιάζουν ευαισθητοποίηση στις υπεύθυνες τροφές (μικτός τύπος FPIES) με δυνητικά εκδήλωση αναφυλακτικής (αμέσου τύπου) αντίδρασης στην επαναχορήγηση, συνιστάται και η αξιολόγηση της παρουσίας αντισωμάτων IgE τύπου στην υπεύθυνη τροφή.

Πώς αντιμετωπίζεται και ποια η κλινική πορεία του

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η αυστηρή αποφυγή της υπεύθυνης τροφής. Χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση του διαιτολογίου του παιδιού. Στη περίπτωση σοβαρής αντίδρασης FPIES το κύριο μέτρο αντιμετώπισης είναι η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Αντιεμετικό ή/και κορτικοστεροειδή μπορεί να χορηγηθούν συμπληρωματικά.

Το καλό είναι ότι το FPIES υποχωρεί με την πάροδο της ηλικίας. Τα περισσότερα παιδιά ξεπερνούν το FPIES έως την ηλικία 3 – 4 ετών. Το είδος της υπεύθυνης τροφής επηρεάζει την έκβαση του FPIES με πιο δύσκολη το ψάρι . Το βρέφος/παιδί θα πρέπει να παρακολουθείται στενά από τον θεράποντα ιατρό τόσο διαιτολογικά όσο και για τον καθορισμό της επανεισαγωγής της υπεύθυνης τροφής.