Η ακροφοβία είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας κατά την οποία το άτομο βιώνει έναν έντονο φόβο για τα ύψη.

Η ακροφοβία είναι ένα είδος αγχώδους διαταραχής. Ένα άτομο με ακροφοβία βιώνει έντονο φόβο και άγχος όταν σκέφτεται ψηλά ύψη ή τοποθετείται σε σημαντικό ύψος.

Περίπου το 3% έως 6% των ανθρώπων πάσχει από αυτή τη φοβία

Η αντίληψη της απόστασης είναι ένα από τα πιο διάχυτα ψυχικά φαινόμενα και τα παλαιότερα ερευνητικά θέματα στην επιστήμη της συμπεριφοράς. Ωστόσο, δεν καταλαβαίνουμε καλά το πιο διάχυτο εύρημα της έρευνας για την αντίληψη της απόστασης, αυτό των μεγάλων ατομικών διαφορών. Υπάρχουν μεγάλες ατομικές διαφορές στην ακροφοβία (φόβος για τα ύψη), που συνήθως υποθέτουμε ότι αποτελείται από έναν μη φυσιολογικό φόβο ερεθισμάτων που γίνονται αντιληπτά κανονικά.

Τι προκαλεί την ακροφοβία;

Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι τι ακριβώς προκαλεί τη συγκεκριμένη φοβία. Πιστεύουν ότι μπορεί να πηγάζει από τη φυσική μας ανθρώπινη ανησυχία να πέσουμε από ψηλά και να βλάψουμε τον εαυτό μας. Η παραμονή και η ανησυχία για τον πιθανό πόνο που θα μπορούσατε να βιώσετε από πτώση από σημαντικό ύψος θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη ακροφοβίας. Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι μια αρνητική ή τραυματική εμπειρία που περιελάμβανε σημαντικό ύψος μπορεί να συμβάλει στο να αναπτύξει ένα άτομο ακροφοβία.

Υπάρχει ηλικία στον φόβο;

Όπως και άλλες φοβίες, η ακροφοβία μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία. Eίναι πιο πιθανό να αναπτυχθεί στα παιδιά και να γίνουν εμφανείς σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Τα άτομα που ανήκουν στο γυναικείο φύλο είναι πιθανό να αναπτύξουν συγκεκριμένες φοβίες.

Τα άτομα μπορούν να αισθάνονται φόβο όταν:

• Ανεβαίνουν μια σκάλα
• Βρίσκονται πάνω σε μια σκάλα
• Βρίσκονται σε γκαράζ πολλαπλών επιπέδων
• Βρίσκονται ή περνούν πάνω από μια αερογέφυρα
• Στέκονται κοντά σε ένα μπαλκόνι ή στη κορυφή ενός κτηρίου
• Κοιτάζουν έξω από το παράθυρο ενός ψηλού κτηρίου

Ακροφοβία και συμπτώματα

Προκαλεί συναισθηματικά αλλά και σωματικά συμπτώματα.

→ Συναισθηματικά σημάδια 

Αίσθηση πανικού. Μπορεί ενστικτωδώς να αρχίσετε να ψάχνετε για κάτι στο οποίο να προσκολληθείτε και να διαπιστώσετε ότι δεν μπορείτε να εμπιστευτείτε τη δική σας αίσθηση ισορροπίας. Οι συνήθεις αντιδράσεις περιλαμβάνουν την άμεση κατάβαση, το σύρσιμο με τα τέσσερα πόδια και το γονάτισμα ή αλλιώς κατέβασμα του σώματός σας.

→ Σωματικά σημάδια 

• Ζάλη
• Ναυτία
• Τρόμος
• Πόνος στο στήθος
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Ταχύς καρδιακός ρυθμός

⇒ Ζαλάδα και χάσιμο ισορροπίας – Γιατί συμβαίνει και τι υποδεικνύει;

Ακροφοβία και διάγνωση

Οι φοβίες, συμπεριλαμβανομένης της ακροφοβίας, μπορούν να διαγνωστούν μόνο από επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Πιθανότατα η συζήτηση να ξεκινήσει ζητώντας σας να περιγράψετε τι συμβαίνει όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με ύψη. Φροντίστε να αναφέρετε όλα τα συμπτώματα ψυχικής υγείας που έχετε βιώσει καθώς και πόσο καιρό αντιμετωπίζετε αυτόν τον φόβο.

Γενικά, η ακροφοβία διαγιγνώσκεται εάν:

• αποφεύγετε ενεργά τα ύψη,
• αντιδράτε με έντονο φόβο σε οποιοδήποτε ύψος ή αν
• αφιερώνετε πολύ χρόνο ανησυχώντας για το τι θα συναντήσετε.

Ακροφοβία και θεραπεία

Η ακροφοβία μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί με ψυχοθεραπεία όπως θεραπεία έκθεσης, θεραπεία έκθεσης στην εικονική πραγματικότητα ή/και γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Μερικές φορές οι άνθρωποι χρειάζονται φάρμακα που ανακουφίζουν προσωρινά τα συμπτώματα φόβου και άγχους για να αντιμετωπίσουν τον φόβο ενώ συμμετέχουν στη θεραπεία.

♦Θεραπεία έκθεσης – Η θεραπεία έκθεσης είναι μια κοινή μορφή ψυχολογικής θεραπείας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία συγκεκριμένων φοβιών. Τα άτομα με φοβίες συνήθως αποφεύγουν καταστάσεις που αφορούν αυτό που φοβούνται. Εξαιτίας αυτού, δεν είναι σε θέση να μάθουν ότι μπορούν να διαχειριστούν τον φόβο τους όταν παρουσιάζονται με τη συγκεκριμένη φοβία τους ή ότι τα φοβερά αποτελέσματά τους συχνά δεν συμβαίνουν. Οι θεραπευτές και οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν αυτή την θεραπεία για να ενθαρρύνουν τα άτομα ούτως ώστε να καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις που τους προκαλούν άγχος.

♦Θεραπεία έκθεσης εικονικής πραγματικότητας – Η θεραπεία έκθεσης εικονικής πραγματικότητας είναι ένας τύπος ψυχολογικής θεραπείας που χρησιμοποιεί τεχνολογία για να δείξει στο άτομο ρεαλιστικές —αλλά ψεύτικες— καταστάσεις για να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει στρεσογόνες καταστάσεις και καταστάσεις που προκαλούν άγχος. Εάν έχετε ακροφοβία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ακουστικό εικονικής πραγματικότητας (VR) που θα σας δείχνει προσομοιώσεις καταστάσεων που περιλαμβάνουν ύψη. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να εκτεθείτε σε ύψη με τρόπο που να είναι απολύτως ασφαλής και να αισθάνεστε, αληθινός αλλά δεν είναι. Έρευνες έχουν δείξει ότι η θεραπεία με έκθεση στην εικονική πραγματικότητα είναι αποτελεσματική στη θεραπεία της ακροφοβίας.

♦Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) : Η CBT είναι μια μορφή ψυχολογικής θεραπείας. Μέσω της συζήτησης και της υποβολής ερωτήσεων, ο θεραπευτής ή ο ψυχολόγος σας σας βοηθά να αποκτήσετε μια διαφορετική οπτική. Ως αποτέλεσμα, μαθαίνεις να ανταποκρίνεσαι καλύτερα και να αντιμετωπίζεις το άγχος και το άγχος που νιώθεις όταν εκτίθεσαι σε πράγματα που σου προκαλούν φόβο.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία;

Συνήθως οι ειδικοί δεν χορηγούν φάρμακα για τη θεραπεία της ακροφοβίας. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, άτομα με ακροφοβία μπορεί να λάβουν φάρμακα για να καταστείλουν το άγχος ή τον έντονο φόβο που αισθάνονται. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται μερικές φορές για να βοηθήσουν στη θεραπεία της ακροφοβίας περιλαμβάνουν:

• Βήτα-αναστολείς : Ορισμένοι β-αναστολείς χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ή την πρόληψη σωματικών συμπτωμάτων άγχους, όπως ο γρήγορος καρδιακός ρυθμός.
• Χαλαρωτικά (βενζοδιαζεπίνες) : Φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες, χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν το άτομο να χαλαρώσει, μειώνοντας προσωρινά την ποσότητα του άγχους.