Όταν η φαγούρα στις πατούσες εμφανίζεται μόνο τη νύχτα, κατά τη διάρκεια του ύπνου, και χωρίς άλλα συμπτώματα, μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που σχετίζονται με την αλλαγή της θερμοκρασίας του σώματος, την κυκλοφορία του αίματος, ή ακόμα και ψυχολογικούς παράγοντες όπως το άγχος. Ποια είναι η αντιμετώπιση;
Ας δούμε μερικές πιθανές αιτίες που μπορεί να εξηγήσουν αυτό το φαινόμενο:
Ξηρό δέρμα
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, το σώμα τείνει να χάνει περισσότερη υγρασία, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες ή σε δωμάτια με θέρμανση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα στο δέρμα, που είναι ένας βασικός παράγοντας για τη φαγούρα στις πατούσες το βράδυ. Η ξηρότητα μπορεί να είναι χειρότερη κατά τη διάρκεια της νύχτας λόγω μειωμένης ενυδάτωσης και αλλαγών στη θερμοκρασία του δωματίου.
Αλλαγές στη θερμοκρασία και την κυκλοφορία του αίματος
Το σώμα ρυθμίζει τη θερμοκρασία του κατά τη διάρκεια της νύχτας, και αυτό μπορεί να επηρεάσει την κυκλοφορία του αίματος, ιδιαίτερα στα άκρα, όπως οι πατούσες. Η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να κάνει τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται και να προκαλούν φαγούρα. Αυτή η διαδικασία είναι φυσιολογική και συχνά εξηγεί γιατί κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται φαγούρα στα πόδια τους τη νύχτα, ακόμα και αν δεν υπάρχει κάποιος εξωτερικός παράγοντας ή ερεθισμός.
Νευρολογικές διαταραχές και διαταραχή νευροδιαβιβαστών
Ορισμένες φορές, η φαγούρα που εμφανίζεται χωρίς εμφανή αιτία μπορεί να σχετίζεται με νευρολογικούς παράγοντες. Ο εγκέφαλος τη νύχτα εκκρίνει συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές και ορμόνες που μπορεί να αυξήσουν την αίσθηση της φαγούρας, καθώς επηρεάζουν την ευαισθησία των νεύρων. Επίσης, ορισμένες διαταραχές, όπως η διαβητική νευροπάθεια, μπορεί να προκαλούν φαγούρα και δυσφορία τη νύχτα, ακόμα και αν τα άτομα δεν έχουν άλλα συμπτώματα.
Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (Restless Legs Syndrome)
Αν και το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών δεν προκαλεί πάντα φαγούρα, αρκετοί άνθρωποι αναφέρουν αίσθημα δυσφορίας ή έντονη ανάγκη να κινήσουν τα πόδια τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σε μερικές περιπτώσεις, η αίσθηση μπορεί να εκδηλωθεί ως φαγούρα ή μυρμήγκιασμα, ειδικά στις πατούσες. Το σύνδρομο αυτό είναι πιο κοινό τις βραδινές ώρες και μπορεί να δυσκολεύει τον ύπνο.
Ψυχολογικοί παράγοντες και άγχος
Το άγχος και η ψυχολογική πίεση μπορεί να επηρεάσουν την αίσθηση του σώματος και να ενισχύσουν την αίσθηση της φαγούρας. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν οι άνθρωποι είναι απασχολημένοι, μπορεί να μην παρατηρούν τόσο εύκολα τα ελαφρά συμπτώματα, όπως φαγούρα στις πατούσες. Όταν, όμως, είναι σε κατάσταση ηρεμίας, όπως τη νύχτα, αυτά τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα, λόγω της εστίασης που μπορεί να δίνει ο εγκέφαλος σε αυτά.
Ανισορροπία στη μελατονίνη
Η μελατονίνη, η ορμόνη του ύπνου, μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα και την αίσθηση της φαγούρας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα επίπεδα της μελατονίνης αυξάνονται, επηρεάζοντας τη ροή αίματος και την αίσθηση στο δέρμα. Αυτό μπορεί να κάνει τα άτομα πιο ευαίσθητα σε φαγούρα και δυσφορία, ειδικά αν υπάρχει κάποια υποκείμενη προδιάθεση, όπως ευαισθησία στο δέρμα.
Αντίδραση σε υφάσματα ή υλικά
Τα υλικά των σεντονιών, των κουβερτών ή των καλτσών μπορούν επίσης να προκαλέσουν νυχτερινή φαγούρα, ειδικά αν κάποιος έχει ευαίσθητο δέρμα. Υφάσματα που δεν είναι αρκετά απαλά ή περιέχουν συνθετικά υλικά μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα, ακόμη και αν αυτό δεν είναι εμφανές κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Όταν η φαγούρα στις πατούσες δεν παρουσιάζεται μόνο το βράδυ
Μπορεί να προκληθεί από ποικίλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων δερματοπαθειών, αλλεργικών αντιδράσεων, μολύνσεων ή ακόμη και υποκείμενων ιατρικών καταστάσεων. Η κατανόηση των αιτίων και της κατάλληλης αντιμετώπισης είναι σημαντική για την ανακούφιση του συμπτώματος και την πρόληψη της επιδείνωσής του.
Δερματικές παθήσεις
Μία από τις πιο συχνές αιτίες φαγούρας στις πατούσες είναι οι δερματικές παθήσεις, όπως η δερματίτιδα εξ επαφής και το έκζεμα. Σύμφωνα με τον Michael R. Hamblin (2019), η δερματίτιδα εξ επαφής προκαλείται από ερεθιστικούς ή αλλεργικούς παράγοντες που έρχονται σε επαφή με το δέρμα, προκαλώντας φλεγμονή και έντονη φαγούρα (Hamblin, Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine).
Το έκζεμα είναι μια χρόνια πάθηση που μπορεί επίσης να επηρεάσει τα πόδια, ειδικά στις πατούσες, προκαλώντας φλεγμονή και ξηρότητα. Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που πάσχουν από έκζεμα έχουν υψηλότερη προδιάθεση να αναπτύξουν φαγούρα στα κάτω άκρα, εξαιτίας της διαταραχής του δερματικού φραγμού που επιτρέπει την εισχώρηση ερεθιστικών ουσιών (Anderson, 2020, Journal of Dermatology).
Μυκητιάσεις
Οι μυκητιάσεις, ιδιαίτερα το “πόδι του αθλητή” (tinea pedis), αποτελούν μια άλλη συνήθη αιτία φαγούρας στις πατούσες. Το “πόδι του αθλητή” προκαλείται από τον μύκητα Trichophyton και εντοπίζεται κυρίως ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών και στις πατούσες. Ο μύκητας αυτός αναπτύσσεται σε υγρές και ζεστές συνθήκες, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα συχνός σε άτομα που φορούν κλειστά παπούτσια για μεγάλες περιόδους. Η φαγούρα που σχετίζεται με το πόδι του αθλητή μπορεί να είναι έντονη και επίμονη, συνοδευόμενη από ξεφλούδισμα και ερυθρότητα (Roberts et al., 2018, Clinical Microbiology and Infection).
Αλλεργικές αντιδράσεις
Αλλεργικές αντιδράσεις σε προϊόντα όπως σαπούνια, απορρυπαντικά, και υλικά παπουτσιών μπορούν επίσης να προκαλέσουν φαγούρα στις πατούσες. Η αλλεργική δερματίτιδα επαφής προκύπτει όταν το δέρμα αντιδρά σε μια αλλεργιογόνα ουσία, όπως το νικέλιο ή διάφορα συνθετικά υλικά που χρησιμοποιούνται σε παπούτσια (Warshaw et al., 2019, Dermatitis). Η άμεση αποφυγή της επαφής με τον αλλεργιογόνο παράγοντα αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για την αντιμετώπιση της φαγούρας.
Συστηματικές παθήσεις
Υποκείμενες συστηματικές παθήσεις, όπως οι παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, μπορούν επίσης να προκαλέσουν γενικευμένη φαγούρα, που συχνά επηρεάζει τις πατούσες. Ο λόγος για αυτό είναι η αύξηση των τοξινών στο αίμα, καθώς το ήπαρ ή οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά. Σύμφωνα με την έρευνα του Johnson et al. (2020), η φαγούρα αυτή προκαλείται από την ανισορροπία χημικών ουσιών στο σώμα και μπορεί να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας (Journal of Hepatology).
Νευρολογικές αιτίες
Η φαγούρα στις πατούσες μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα νευρολογικών διαταραχών, όπως η διαβητική νευροπάθεια. Οι ασθενείς με διαβήτη μπορεί να αναπτύξουν νευροπάθεια, η οποία επηρεάζει τα νεύρα στα πόδια και τις πατούσες, προκαλώντας συμπτώματα όπως φαγούρα, μούδιασμα και καύση. Η διαβητική νευροπάθεια θεωρείται αποτέλεσμα της βλάβης των μικρών αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν οξυγόνο στα νεύρα, οδηγώντας σε μειωμένη αίσθηση και παρόμοια δυσάρεστα συμπτώματα (Feldman et al., 2019, Diabetes Care).
Ξηρό δέρμα και κακή υγιεινή
Το ξηρό δέρμα, ή αλλιώς η ξηροδερμία, μπορεί επίσης να προκαλέσει φαγούρα στις πατούσες. Ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, η υγρασία στο δέρμα μειώνεται, με αποτέλεσμα την αφυδάτωση και την ξηρότητα των πατουσών. Οι ξηρές και σκασμένες πατούσες είναι πιο ευάλωτες σε ερεθισμούς, γεγονός που αυξάνει την αίσθηση φαγούρας (Smith, 2021, International Journal of Dermatology).
Φαγούρα στις πατούσες – Αντιμετώπιση και θεραπεία
Η θεραπεία της φαγούρας στις πατούσες εξαρτάται από την αιτία της.
Σε περιπτώσεις μυκητίασης, οι αντιμυκητιασικές κρέμες και τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τη φαγούρα και να αντιμετωπίσουν τη λοίμωξη. Επίσης, η χρήση μαλακτικών κρεμών ή λοσιόν μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις ξηροδερμίας, ενώ αντιισταμινικά φάρμακα συχνά χρησιμοποιούνται για τη μείωση των συμπτωμάτων αλλεργικών αντιδράσεων (Brown et al., 2019, Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology).
Για την αποφυγή της φαγούρας στις πατούσες, οι ειδικοί συνιστούν τη χρήση καλών πρακτικών υγιεινής, όπως το πλύσιμο των ποδιών και το καλό στέγνωμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάχτυλα. Επιπλέον, η αποφυγή συνθετικών υλικών που ενδέχεται να προκαλέσουν αλλεργίες ή ερεθισμούς είναι σημαντική.
Η φαγούρα στις πατούσες μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, καθένας από τους οποίους απαιτεί διαφορετική προσέγγιση για την αντιμετώπισή του. Αν και συνήθως δεν είναι ένα σοβαρό σύμπτωμα, η επιμονή του ή η ένταση της φαγούρας μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου.
