Μια νέα εκτεταμένη έρευνα του Πανεπιστημίου του Τορόντο και του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Οντάριο φέρνει στο φως σημαντικά ευρήματα που συνδέουν την προγεννητική έκθεση σε λεπτά αιωρούμενα σωματίδια με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής του φάσματος του αυτισμού (ASD) στα παιδιά.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερες από δύο εκατομμύρια γεννήσεις στον Καναδά μεταξύ 2002 και 2022. Οι ερευνητές εξέτασαν την έκθεση των εγκύων σε σωματίδια PM2.5 — δηλαδή μικροσκοπικά σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 2,5 μικρομέτρων — και στα βασικά χημικά τους συστατικά, όπως τα θειικά άλατα, το αμμώνιο και το όζον.

Τι Έδειξε Η Μελέτη

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γυναίκες που εκτέθηκαν σε αυξημένα επίπεδα συγκεκριμένων συστατικών των αιωρούμενων σωματιδίων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού.

Η σύνδεση αυτή ήταν πιο έντονη για την προγεννητική έκθεση σε θειικά άλατα και αμμώνιο, καθώς και για την έκθεση σε όζον κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο της κύησης φαίνεται να αποτελούν τα πιο «ευαίσθητα παράθυρα» ανάπτυξης, στα οποία ο εγκέφαλος του εμβρύου είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Οι Πιθανοί Μηχανισμοί

Οι ερευνητές εξηγούν ότι τα λεπτά σωματίδια του αέρα έχουν τη δυνατότητα να διεισδύουν βαθιά στο αναπνευστικό σύστημα και να προκαλούν οξειδωτικό στρες και φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Αυτά τα φαινόμενα ενδέχεται να επηρεάζουν την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου, οδηγώντας σε νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως ο αυτισμός.

Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η ρύπανση μπορεί να επιδράσει σε γονίδια που σχετίζονται με τη ρύθμιση του εγκεφαλικού κυτταρικού κύκλου μέσω επιγενετικών μηχανισμών, αλλά και να μεταβάλει τη λειτουργία του μικροβιώματος του εντέρου, το οποίο συνδέεται με τον λεγόμενο άξονα «έντερο – εγκέφαλος».

Επιπτώσεις Στη Δημόσια Υγεία

Η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως στο αντικείμενο και αναδεικνύει την ανάγκη για πιο αυστηρά μέτρα περιορισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι δεν αρκεί να μετρώνται μόνο τα συνολικά επίπεδα PM2.5, αλλά πρέπει να εξετάζονται ξεχωριστά τα συστατικά τους, καθώς ορισμένα φαίνεται να είναι πιο επιβλαβή από άλλα.

Τα ευρήματα αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για τις αστικές περιοχές, όπου τα επίπεδα ρύπανσης είναι συχνά αυξημένα. Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι ο κίνδυνος φαίνεται υψηλότερος σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, οι οποίες διαμένουν σε περιοχές με αυξημένες εκπομπές ρύπων.

Τι Μπορούν Να Κάνουν Οι Έγκυες Γυναίκες

Παρότι η μελέτη δείχνει συσχέτιση και όχι απόλυτη αιτιότητα, οι ειδικοί συμβουλεύουν τις εγκύους να λαμβάνουν απλά μέτρα προφύλαξης:

• Να αποφεύγουν την παρατεταμένη παραμονή σε δρόμους με μεγάλη κυκλοφορία.

• Να διατηρούν καλό εξαερισμό στους εσωτερικούς χώρους, χρησιμοποιώντας φίλτρα HEPA όπου είναι εφικτό.

• Να προτιμούν πράσινους ή παραθαλάσσιους χώρους για περπάτημα.

• Να αποφεύγουν το κάπνισμα και την έκθεση σε παθητικό καπνό.

Η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών, σε συνδυασμό με πολιτικές μείωσης των ρύπων, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην προστασία της μητρικής και παιδικής υγείας.

Οι Ερευνητές Ζητούν Συνέχιση Των Μελετών

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθεί η σχέση μεταξύ των επιμέρους ρύπων και των νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Επίσης, προτείνουν την ανάπτυξη πιο ακριβών μεθόδων μέτρησης της ατομικής έκθεσης, καθώς και τη μακροχρόνια παρακολούθηση παιδιών που γεννήθηκαν σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.

Συμπέρασμα

Η νέα μελέτη αναδεικνύει με σαφήνεια ότι η καθαρή ατμόσφαιρα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών. Η προγεννητική περίοδος αποτελεί κρίσιμο στάδιο, στο οποίο ακόμα και μικρές περιβαλλοντικές επιδράσεις μπορούν να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες.

Η πρόληψη της ρύπανσης του αέρα, επομένως, δεν αφορά μόνο το περιβάλλον, αλλά και το μέλλον των παιδιών μας.

🔗 Μελέτη στο JAMA Network Open