Όσο οι εποχές διαδέχονται η μία την άλλη, τόσο εμείς πρέπει να αναγνωρίζουμε τους τρόπους με τους οποίους το σώμα μας προσαρμόζεται στις αλλαγές.

Τα γυμνά κλαδιά και τα διάσπαρτα στο έδαφος πορτοκαλιά φύλλα κάνουν τις αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον προφανείς, αλλά η φυσική μας ανταπόκριση στη διαδοχή των εποχών είναι συχνά πολύ πιο λεπτή.

Μπορεί λοιπόν οι εποχές να έρχονται και να φεύγουν, ωστόσο αφήνουν στο σώμα μας κατάλοιπα. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά:

Ξηρό δέρμα

Η πιο κοινή απόκριση στην επιστροφή του φθινοπώρου είναι το ξηρότερο δέρμα. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στη μείωση της θερμοκρασίας και την υγρασία, οι οποίες αναγκάζουν το δέρμα μας να εργάζεται σκληρότερα για να διατηρήσει την ενυδάτωσή του. Γι’ αυτό και πρέπει να εφαρμόζουμε βάλσαμο στα χείλη και να χρησιμοποιούμε ισχυρότερες ενυδατικές κρέμες. Σύμφωνα με τους δερματολόγους, το δέρμα χρειάζεται σταθερές συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε εποχιακή αλλαγή περνάει ένα «σοκ», καθώς διαταράσσεται η τυπική του ισορροπία.

Αργός μεταβολισμός

Μια άλλη συνέπεια των εποχιακών αλλαγών είναι το αυξημένο βάρος. Όπως πολλά άλλα θηλαστικά, έτσι και οι άνθρωποι είναι γνωστό ότι αποθηκεύουν λίπος κατά τους χειμερινούς μήνες. Σε επιστημονικό επίπεδο, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της εποχιακής αλλαγής μεταξύ τέλους καλοκαιριού και αρχής φθινοπώρου το ανθρώπινο σώμα αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό αναγκάζει το συκώτι μας να αυξάνει την παραγωγή λίπους, έτσι ώστε να μπορούμε να το αποθηκεύουμε στους ιστούς μας και να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για τον κρύο χειμώνα. Ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της συσσώρευσης λίπους είναι μέσω της διατροφής και της άσκησης. Η αερόβια άσκηση, όπως το χειμερινό κολύμπι και το τρέξιμο, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην τόνωση του μεταβολισμού και την καύση θερμίδων.

Καρδιακή προσβολή

Παρόλο που το σώμα μας έχει μηχανισμούς απόκρισης για να μειώνει το «σοκ» των εποχιακών αλλαγών, οι σκληροί χειμώνες μερικές φορές φέρνουν μαζί τους την απειλή σοβαρών επιπλοκών στην υγεία. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχει υψηλότερος ρυθμός καρδιακών προσβολών κατά τη διάρκεια του χειμώνα από οποιαδήποτε άλλη εποχή. Η πιο πιθανή αιτία είναι ότι, σε συνδυασμό με ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και υψηλότερη αρτηριακή πίεση, η έντονη εξωτερική δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή πίεση στην καρδιά.

Χρόνιες αρθρίτιδες 

Είναι πλέον κοινή πεποίθηση ότι τα άτομα που πάσχουν από κάποια χρόνια πάθηση ή από χρόνιους πόνους στις αρθρώσεις ή έχουν υποστεί κάποιον τραυματισμό σε αυτές έχουν μια περίεργη αντίληψη όσον αφορά τον πόνο ‒ μάλιστα, αυτός διαφοροποιείται με τις αλλαγές του καιρού. Διάφορες επιστημονικές έρευνες που έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς αναφέρουν ότι η αύξηση του πόνου σχετίζεται με τις αλλαγές της θερμοκρασίας, της βαρομετρικής πίεσης (BMP) και της σχετικής υγρασίας του αέρα σε συνθήκες χρόνιου πόνου, παρόλο που άλλες μελέτες δεν κατάφεραν να βρουν κάποια συσχέτιση.

Οι επιστημονικές εξηγήσεις:

• Aλλαγές βαρομετρικής πίεσης: Λίγες μέρες πριν ο καιρός γίνει κρύος, οι βαρομετρικές πιέσεις πέφτουν. Αυτή η μεταβολή προκαλεί επέκταση στους τένοντες και τους ιστούς, ασκώντας πίεση στα νεύρα και προκαλώντας πόνο στις αρθρώσεις.
• Αύξηση υγρασίας: Τα υψηλά επίπεδα υγρασίας και ο κρύος καιρός μπορεί να είναι επιβλαβή για τα κύτταρα των οστών και των χόνδρων.
• Μείωση θερμοκρασίας: Το σώμα σε ψυχρές καιρικές συνθήκες, στην προσπάθειά του να διατηρήσει μια φυσιολογική θερμοκρασία, στέλνει περισσότερο αίμα στα ζωτικά όργανα προς το κέντρο του σώματος, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες. Όταν όμως συμβαίνει αυτό, τα χέρια, τα πόδια, οι ώμοι, οι αρθρώσεις του γόνατος καθίστανται πιο κρύα και πιο δύσκαμπτα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και πόνο.

Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην επηρεάζεται θετικά ή αρνητικά από τις καιρικές συνθήκες ή τις εποχές. Mερικούς ανθρώπους, ωστόσο, η μετάβαση από τη μία εποχή στην άλλη μπορεί να τους επηρεάσει στην καθημερινότητά τους. Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι πιο συχνή κατά τους χειμερινούς μήνες, όμως παραδόξως σε μερικούς εμφανίζεται και το καλοκαίρι. Για να πούμε ότι ένα άτομο πάσχει από εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, πρέπει να πληροί τα κριτήρια μείζονος κατάθλιψης, με συμπτώματα που συμπίπτουν με τις συγκεκριμένες εποχές και διαρκούν τουλάχιστον δύο χρόνια.