Όταν το φάσμα του αυτισμού εντοπίζεται από νωρίς, δηλαδή από τη βρεφική ηλικία, τότε η θεραπεία του μπορεί να βασιστεί στην αξιοσημείωτη πλαστικότητα του εγκεφάλου που ακόμη αναπτύσσεται και το παιδί να έχει ελαφρά συμπτώματα.
Δυστυχώς, το φάσμα αυτισμού είναι δύσκολο να διαγνωστεί πριν από την ηλικία των 2 ετών. Ωστόσο, συχνά τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν το παιδί είναι 12-18 μηνών. Εάν αυτά τα συμπτώματα εντοπιστούν μέχρι τότε, η εντατική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πλήρη αποκατάσταση της εγκεφαλικής λειτουργίας και να τα αντιστρέψει. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο ρόλος των γονέων στην παρατήρηση της ανάπτυξης του παιδιού τους, όπως και η ενημέρωσή τους σχετικά με τα φυσιολογικά στάδια ανάπτυξης.
Συμπτώματα αυτισμού στην προσχολική ηλικία
- Δεν χρησιμοποιεί χειρονομίες με σκοπό να επικοινωνήσει με τους γύρω του.
- Δεν ζητάει ποτέ τη βοήθεια για κάτι ακόμη και αν δεν μπορεί να κάνει μόνο του.
- Δεν ανταποκρίνεται στο άκουσμα του ονόματός του, ή στον ήχο μιας οικείας φωνής.
- Δεν αντιδρά σε νεύματα. Για παράδειγμα δεν χαμογελάει ποτέ όταν του χαμογελούν.
- Δεν σηκώνει τα χέρια του προς τη μητέρα ή τον πατέρα για να το πάρει στην αγκαλιά της/του.
- Δεν κάνει καθόλου φασαρία. Δεν προκαλεί θορύβους με σκοπό να κερδίσει την προσοχή των γονιών του.
- Έχει μειωμένη επαφή με τα μάτια. Για παράδειγμα δεν κοιτάει τη μητέρα του όταν εκείνη το θηλάζει ή του αλλάζει τη πάνα.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι παρακάτω ενδείξεις χρήζουν άμεση αξιολόγηση από τον παιδίατρο του παιδιού! Χρειάζεται μεγάλη προσοχή εάν το παιδί:
…μέχρι τους 6 μήνες δεν χαμογελάει εγκάρδια «με την καρδιά του».
…μέχρι τους 9 μήνες δεν επικοινωνεί με ήχους ή άλλες εκφραστικές συνήθειες π.χ. γέλιο, γκριμάτσες κ.τ.λ.
…μέχρι τους 12 μήνες δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του ή δεν προβαίνει σε διάφορες χειρονομίες επικοινωνίας.
…μέχρι τους 16 μήνες δεν εκφράζεται, δεν μιμείται ή δεν μιλάει καθόλου.
Συμπτώματα αυτισμού στην παιδική ηλικία
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, τα σημάδια του φάσματος γίνονται πιο ποικιλόμορφα. Τα προειδοποιητικά συμπτώματα σχετίζονται με τις μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, τις δυσκολίες στο λόγο ή την επικοινωνία και την άκαμπτη συμπεριφορά. Η καθημερινή αλληλεπίδραση με το υπόλοιπο κοινωνικό περιβάλλον είναι δύσκολη για τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος αυτισμού. Τα παιδιά με αυτισμό επιλέγουν να δημιουργούν έναν δικό τους κόσμο και να ζουν κρατώντας σε απόσταση τους γύρω τους. Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού έχουν δυσκολία στην ομιλία και τη γλώσσα. Συνήθως ξεκινούν να μιλούν σε μεγαλύτερη ηλικία συγκριτικά με τους συνομηλίκους τους.
Κατά την παιδική ηλικία το παιδί:
- Είναι υπερευαίσθητο σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως το φως και ο ήχος.
- Έχει έλλειψη επίγνωσης και δεν μπορεί να κατανοήσει τους κανόνες και τα όρια.
- Έχει έλλειψη ενσυναίσθησης.
- Δυσκολεύεται να κατανοήσει τον συνομιλητή του.
- Δυσκολεύεται στην έκφραση. Παρατηρείται αλαλία και ηχολαλία.
Συμπτώματα αυτισμού στην προσχολική ηλικία και πρόληψη
Η καλύτερη πρόληψη είναι η σωστή ενημέρωση, ο περιοδικός έλεγχος της συμπεριφοράς και της ανάπτυξης του παιδιού. Οι γονείς θα πρέπει να προσέξουν το μωρό τους όταν βρίσκεται στους παραπάνω κομβικούς μήνες, ούτως ώστε να υπάρξει γρήγορη αντίδραση στην περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά. Ο Προσυμπτωματικός Έλεγχος Συμπεριφοράς (ΠΕΣ) μεριμνά για τη διάγνωση των παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού.