Νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «American Psychologist», παρέχει μια νευροεπιστημονική κατανόηση της κοινωνικής σύνδεσης κατά την ομαδική σύνθεση μουσικής.

Η μουσική είναι ένα εργαλείο που συνοδεύει το εξελικτικό μας ταξίδι και παρέχει κοινωνική σύνδεση εδώ και χιλιετίες. Μια ομάδα κοινωνικών νευροεπιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan και το Πανεπιστήμιο του Σικάγο εισήγαγαν ένα μοντέλο του εγκεφάλου που ρίχνει φως στις κοινωνικές λειτουργίες και τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που διέπουν τις αντιδράσεις στη μουσική. Το μοντέλο είναι μοναδικό, γιατί εστιάζει στο τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά την ομαδική σύνθεση μουσικής και όχι όταν οι άνθρωποι φτιάχνουν μόνοι τους μουσική.

Τα δεδομένα της έρευνας

Η έρευνα εμπνεύστηκε από τις δημιουργικές προσπάθειες ανθρώπων σε όλο τον κόσμο για ομαδική σύνθεση ενώ κοινωνικές αποστάσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 δεν το επέτρεπαν. Η ερευνητική ομάδα αξιοποίησε τις τελευταίες εξελίξεις στην κοινωνική νευροεπιστήμη και στον τομέα της μουσικής, συμπεριλαμβανομένης της εξελικτικής θεωρίας. Συνέθεσαν αυτές τις εξελίξεις και τόνισαν βασικές λειτουργίες και μηχανισμούς του εγκεφάλου που συμβάλλουν στην κοινωνική σύνδεση μέσω της μουσικής.

Αυτά είναι:

• κυκλώματα ενσυναίσθησης
• έκκριση οξυτοκίνης
• ανταμοιβή και κίνητρα, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης ντοπαμίνης
• μείωση κορτιζόλης

Η ενσυναίσθηση μας βοηθά να αντιλαμβανόμαστε πώς σκέφτονται και αισθάνονται οι άλλοι άνθρωποι και μπορεί να βελτιωθεί μέσω του μουσικού συντονισμού. Η οξυτοκίνη, που ονομάζεται και «ορμόνη της αγάπης», συμβάλλει στην αίσθηση ότι αισθανόμαστε κοινωνικά συνδεδεμένοι με τους άλλους. Εκκρίνεται όταν οι άνθρωποι τραγουδούν μαζί, ακόμα και όταν το τραγούδι είναι αυτοσχεδιασμός. Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που παράγει μια αίσθηση ευχαρίστησης και απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της μουσικής και του τραγουδιού με άλλους. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που συμβάλλει στο άγχος, αλλά μειώνεται όταν οι άνθρωποι τραγουδούν και ακούνε μουσική μαζί σε ομάδες. Οι συγγραφείς λένε ότι η καλύτερη κατανόηση της κοινωνικής νευροεπιστήμης της μουσικής μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της κοινωνικής σύνδεσης σε όλο τον κόσμο, ιδίως σε πολιτισμούς που βρίσκονται σε σύγκρουση. Καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η μουσική είναι ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να ενώσει τα άτομα, να προωθήσει την ενσυναίσθηση και την επικοινωνία και να θεραπεύσει τις κοινωνικές διακρίσεις.

Οι δηλώσεις των ερευνητών

Ο δρ David Greenberg, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας, κοινωνικός νευροεπιστήμονας, επαγγελματίας μουσικός και μεταδιδακτορικός στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan στο Ισραήλ, λέει: «Η μουσική μάς συνδέει με την ανθρωπότητα. Μέσω της κοινωνικής νευροεπιστήμης μπορούμε να ανακαλύψουμε ότι η αίσθηση της κοινωνικής σύνδεσης δεν είναι μόνο υποκειμενική, αλλά ότι βασίζεται σε σημαντικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου». Ο δρ Ilanit Gordon, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικών Νευροεπιστημών στο Πολυεπιστημονικό Κέντρο Έρευνας Εγκεφάλου Gonda (Goldschmied) στο Bar-Ilan, αναφέρει: «Μέσω της μουσικής μπορούμε να συνδεθούμε και να αλληλεπιδράσουμε με άλλους και μέσω της επιστημονικής εξερεύνησης της νευροβιολογικής βάσης της μουσικής μπορούμε να κατανοήσουμε περαιτέρω τα σημαντικά ζητήματα της κοινωνικής νευροεπιστήμης».