Η Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) ή πολλαπλή σκλήρυνση όπως συνηθίζεται τελευταία να αποκαλείται, είναι μία χρόνια αυτοάνοση νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ).

Με τον όρο αυτοάνοση εννοούμε ότι μηχανισμοί άμυνας που κινητοποιήθηκαν κάποτε για να αντιμετωπίσει ο οργανισμός προηγούμενο νόσημα, ενεργοποιήθηκαν και πάλι από συρροή λανθασμένων μηνυμάτων και άρχισαν να προσβάλλουν τη μυελίνη που περιβάλλει τις νευρικές ίνες του ΚΝΣ.

Τι είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας

H μυελίνη είναι μία ουσία, η οποία αφενός μεν καλύπτει και προστατεύει τον κεντρικό άξονα των νεύρων και αφετέρου συμβάλλει στη γρήγορη μετάδοση των ερεθισμάτων από το ένα νευρικό κύτταρο στο άλλο. Στην αυτοάνοση αυτή νόσο μακροφάγα κύτταρα και Τ-λεμφοκύτταρα συρρέουν σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου ή του Νωτιαίου μυελού και «κατατρώγουν» τη μυελίνη, δημιουργώντας άσηπτη φλεγμονή, με αποτέλεσμα την καταστροφή των νευρώνων.

Όταν ο οργανισμός αντιληφθεί τη λανθασμένη αυτή δραστηριότητα του αμυντικού ανοσοποιητικού συστήματος, στέλνει άλλες αμυντικές δυνάμεις, περιχαρακώνει τις εστίες αυτές και σταματά την πρόοδο της απομυελίνωσης. Τα «πεδία των μαχών» αυτά αποτελούν τις λεγόμενες «πλάκες» στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, τις οποίες μπορούμε να ανιχνεύσουμε και να απεικονίσουμε με την Μαγνητική Τομογραφία. Όπως θα αναφερθούμε πιο κάτω οι απομυελινωτικές αυτές πλάκες προκαλούν νευρολογικές εκδηλώσεις ανάλογα με τη θέση και την έκταση κάθε προσβολής.

Τα συχνότερα συμπτώματα της σκλήρυνση κατά πλάκας

Κούραση

Εμφανίζεται σε περίπου 80% των ανθρώπων, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ικανότητα να λειτουργούν στο σπίτι και την εργασία και μπορεί να είναι το πιο σημαντικό πρώιμο σύμπτωμα σε ένα άτομο που αλλιώς δεν έχει άλλα προβλήματα που περιορίζουν την δραστηριότητά του.

• Δυσκολία στο περπάτημα

Σχετίζεται και εξαρτάται με διάφορους άλλους παράγοντες, όπως αδυναμία, σπαστικότητα, απώλεια της ισορροπίας, μείωση αισθητηριακών ερεθισμάτων και κούραση. Μπορεί να αντιμετωπιστεί εν μέρει με φυσικοθεραπεία, βοηθητικές θεραπείες και φάρμακα.

• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα

Το μούδιασμα του προσώπου, του σώματος, ή των άκρων (χέρια και πόδια) είναι συχνά το πρώτο σύμπτωμα που βιώνουν όσοι τελικά διαγιγνώσκονται με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας.

• Σπαστικότητα

Αφορά την ακαμψία και ένα ευρύ φάσμα από ακούσιους μυϊκούς σπασμούς. Μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε άκρο, αλλά είναι πολύ πιο συχνή στα πόδια.

• Αδυναμία

Προκύπτει από την απραγία των μυών ή από την βλάβη στα νεύρα που διεγείρουν τους μυς. Μπορεί να αντιμετωπιστεί εν μέρει με κάποιες μεθόδους αποκατάστασης και με τη χρήση βοηθημάτων κινητικότητας.

• Προβλήματα όρασης

Αυτό είναι το πρώτο σύμπτωμα της ΣΚΠ για πολλούς ασθενείς. Αν αρχίσετε να έχετε θολή όραση, κακή αντίθεση ή αντίληψη χρωμάτων και τον πόνο κατά την κίνηση των ματιών, τότε πρέπει να πάτε να κάνετε εξετάσεις άμεσα.

• Ζαλάδα και ίλιγγος

Τα άτομα με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας μπορεί να αισθάνονται ότι χάνουν την ισορροπία τους, ή ότι έχουν ελαφριά ζαλάδα συχνά-πυκνά. Επίσης μπορεί να έχουν την αίσθηση ότι οι ίδιοι ή το περιβάλλον τους “γυρίζουν ασταμάτητα” (ίλιγγος).

• Προβλήματα στην ουροδόχο κύστη

Η δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης, η οποία εμφανίζεται σε τουλάχιστον 80% των ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας, μπορεί να αντιμετωπιστεί συνήθως αρκετά επιτυχώς με φάρμακα, διαχείριση των υγρών του οργανισμού και διαλείπων αυτο-καθετηριασμό.

Σεξουαλικά προβλήματα

Οι σεξουαλικές σας αποκρίσεις μπορεί να επηρεαστούν από βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καθώς και από άλλα συμπτώματα, όπως κόπωση και σπαστικότητα, και από ψυχολογικούς παράγοντες.

Προβλήματα στο έντερο

Η δυσκοιλιότητα είναι μια ιδιαίτερη ανησυχία μεταξύ των ανθρώπων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας, όπως είναι και η απώλεια του ελέγχου των εντέρων. Μπορείτε να διαχειριστείτε τα προβλήματα αυτά μέσω προσεγμένης διατροφής, επαρκούς πρόσληψης υγρών, σωματικής άσκησης και φαρμακευτικής αγωγής.

• Πόνος

Διάφορα σύνδρομα πόνου είναι συχνά σε άτομα με ΣΚΠ. Σε μια μελέτη, το 55% των ασθενών είχε “κλινικά σημαντικό πόνο” κάποια στιγμή και σχεδόν οι μισοί είχαν κάποιον χρόνιο πόνο.

• Γνωστικές αλλαγές

Αυτές αφορούν μια σειρά από λειτουργίες υψηλού επιπέδου του εγκεφάλου, που επηρεάζουν περισσότερο από το 50% των ατόμων με ΣΚΠ. Τέτοιες αλλαγές είναι η δυνατότητα επεξεργασίας εισερχομένων πληροφοριών, όπως και η δυνατότητα να μάθουν και να θυμούνται νέες πληροφορίες, να μπορούν να οργανώσουν και να επιλύσουν προβλήματα, να εστιάσουν την προσοχή του και να αντιλαμβάνονται με ακρίβεια το περιβάλλον.

• Συναισθηματικές αλλαγές

Αυτές μπορεί να είναι μια αντίδραση στις πιέσεις της καθημερινότητας με ΣΚΠ, καθώς και αποτέλεσμα νευρολογικών αλλαγών και προβλημάτων στο ανοσοποιητικό σύστημα. Έντονη κατάθλιψη, εναλλαγές της διάθεσης, ευερεθιστότητα και επεισόδια ανεξέλεγκτου γέλιο και κλάματος θέτουν σημαντικές προκλήσεις για τα άτομα με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας και τις οικογένειές τους.

• Κατάθλιψη

Μελέτες έχουν δείξει ότι η κλινική κατάθλιψη (η πιο σοβαρή μορφή κατάθλιψης) είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της ΣΚΠ. Είναι πιο συχνή μεταξύ των ανθρώπων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας από ό,τι στο γενικό πληθυσμό ή σε άτομα με πολλές άλλες χρόνιες, εκφυλιστικές παθήσεις.