Ο αριθμός των ασθενών που πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια αυξάνεται. Από αυτούς ένα ποσοστό θα παρουσιάζουν προοδευτική επιδείνωση της νόσου τους και θα καταλήξουν σε τελική νεφρική ανεπάρκεια.

Οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν από ήπια νεφρική ανεπάρκεια δεν το γνωρίζουν. Πρόκειται για μια νοσηρή κατάσταση που εξελίσσεται σιωπηρά. Αυτό δεν επιτρέπει στους πάσχοντες να ανακαλύψουν ότι πάσχουν και να λάβουν μέτρα προστασίας τους.Δυστυχώς ένα ποσοστό των ασθενών, μαθαίνουν ότι έχουν πρόβλημα στους νεφρούς μόνο όταν φτάσουν στο στάδιο της τελικής νεφρικής ανεπάρκειας.

Η έγκαιρη διάγνωση δίνει δυνατότητας προστασίας

Εάν όμως η πάθηση ανακαλυφθεί έγκαιρα, τότε μπορούν να ληφθούν μέτρα που θα μειώσουν την ταχύτητα επιδείνωσής της.Όταν η σπειραματική διήθηση (GFR, δείκτης της νεφρικής κάθαρσης) μειώνεται ήπια, τότε ο κίνδυνος θανάτου των ασθενών αυξάνεται κατά 20%. Όταν όμως η σπειραματική διήθηση πάει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, τότε ο κίνδυνος θανάτου αυξάνεται κατά 600%.
Τεράστια σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση των ήπιων μορφών νεφρικής ανεπάρκειας. Όταν μια τέτοια διάγνωση γίνει, τότε είναι δυνατό να αναγνωρισθούν οι παράγοντες κινδύνου που έχουν οδηγήσει σε αυτή.Υπολογίζεται ότι 1 στους 9 ενήλικες μπορεί να πάσχει από χρόνια νεφρική νόσο. Οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια υπολογίζεται ότι αυξάνονται κατά 2% ετησίως.

Σημάδια και συμπτώματα

Οι νεφροί παράγουν τα ούρα. Έτσι είναι φυσιολογικό όταν οι νεφροί ασθενούν, να υπάρχουν αλλαγές στη συχνότητα, ποσότητα, σύσταση και χρώμα των ούρων. Μπορεί για παράδειγμα να χρειάζεται να σηκώνεστε συχνά το βράδυ για να ουρήσετε, να έχετε δυσκολία στο να αδειάσετε την κύστη σας και να έχετε αίσθημα πίεσης σε αυτή. Επίσης μπορεί να ουρείτε λιγότερο συχνά με μικρότερες ποσότητες ούρων από ότι συνήθως και τα ούρα να είναι σκούρου χρώματος.

Τα ούρα μπορεί να είναι αφρώδη ή με φυσαλίδες
Να έχουν χρώμα πιο ανοιχτό από ότι συνήθως. Η παρουσία αίματος στα ούρα προκαλεί μεγάλη ανησυχία και επιβάλλει εξέταση από το γιατρό.
Οι νεφροί που δε λειτουργούν κανονικά, δεν αποβάλλουν τα περιττά υγρά από τον οργανισμό.
Το αποτέλεσμα της συσσώρευσης των περιττών υγρών, είναι οίδημα που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα μέρη του σώματος όπως στα πόδια, στους αστραγάλους, στο πρόσωπο και στα χέρια.
Η νεφρική ανεπάρκεια συνοδεύεται από αναιμία. Ο λόγος είναι διότι οι νεφροί παράγουν την ερυθροποιητίνη που είναι ορμόνη η οποία επιδρά στο μυελό των οστών βοηθώντας τον να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια. Η ερυθροποιητίνη μειώνεται στη νεφρική ανεπάρκεια. Η μείωσή της οδηγεί σε αναιμία.
Η αναιμία προκαλεί κούραση διότι δε μεταφέρεται από το αίμα αρκετό οξυγόνο για τις ανάγκες των μυών και του εγκεφάλου.
Στη νεφρική ανεπάρκεια συσσωρεύονται στο αίμα νοσηρές ουσίες που κανονικά έπρεπε να αποβάλλονται διαμέσου των ούρων. Οι ουσίες αυτές είναι σε θέση να προκαλούν έντονη φαγούρα.
Η συσσώρευση περιττών ουσιών στο αίμα λόγω νεφρικής ανεπάρκειας (ουραιμία), προκαλεί δυσοσμία της αναπνοής και αλλάζει τη γεύση των φαγητών.
Ταυτόχρονα οι ασθενείς δεν θέλουν να τρώνε κρέας, η όρεξή τους μειώνεται και χάνουν βάρος. Η ουραιμία προκαλεί ναυτία και εμέτους. Έτσι η ανορεξία και η απώλεια βάρους επιδεινώνονται.
Η συσσώρευση περιττών υγρών στο σώμα και η αναιμία, είναι αιτίες πρόκλησης δύσπνοιας στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.
Οι ασθενείς νιώθουν κρύο ακόμη και όταν το δωμάτιο στο οποίο βρίσκονται είναι ζεστό. Η αναιμία της νεφρικής ανεπάρκειας προκαλεί στέρηση οξυγόνου στον εγκέφαλο.
Το αποτέλεσμα είναι δυσκολίες των πνευματικών λειτουργιών, προβλήματα μνήμης και ζαλάδες.

Αίτια νεφρικής ανεπάρκειας
Η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια. Στις ανεπτυγμένες χώρες, κάποια από τα συνηθέστερα αίτια περιλαμβάνουν:
● Διαβήτη
● Υψηλή πίεση του αίματος (υπέρταση) και καρδιακή ανεπάρκεια.
● Φλεγμονή του νεφρού (σπειραματονεφρίτιδα).
● Σχηματισμός μικρών κυστών στο νεφρικό ιστό (κυστική νόσος). Αυτή είναι συνήθως κληρονομική.
● Απόφραξη της ροής των ούρων από το νεφρό, που προκαλείται από φλεγμονή στο νεφρό και τον ουρητήρα (πυελονεφρίτιδα) ή αποκλεισμός στον ουρητήρα, που είναι ο σωλήνας που επιτρέπει τη ροή των ούρων από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη.
● Διάφοροι τύποι καρκίνου.
Κάποιοι ασθενείς που έχουν χρησιμοποιήσει μεγάλες δόσεις αναλγητικών (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) για μεγάλο χρονικό διάστημα κινδυνεύουν να εμφανίσουν νεφρική νόσο.

Αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας
Τα πρώιμα στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να αντιμετωπιστούν με τον χειρισμό της πάθησης που προκάλεσε την ανεπάρκεια, την αλλαγή του διαιτολογίου, την προσαρμογή του τρόπου ζωής (διακοπή του καπνίσματος και μείωση της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών) και με την αντιμετώπιση των παθήσεων που προκαλούνται από τη νεφρική ανεπάρκεια, όπως η αναιμία. Η αναιμία αποτελεί σημαντικό σύμπτωμα της νεφρικής νόσου και συχνά εμφανίζεται πριν αναπτυχθούν άλλα συμπτώματα. Η έγκαιρη θεραπεία της αναιμίας βοηθά τον ασθενή να αισθάνεται καλά.

Η νεφρική ανεπάρκεια προχωρημένου σταδίου θεραπεύεται με εξωνεφρική κάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού. Η εξωνεφρική κάθαρση περιλαμβάνει την αφαίρεση των τοξινών από το αίμα διαμέσου μιας μεμβράνης, είτε με τη χρήση τεχνητής μεμβράνης που βρίσκεται έξω από το σώμα (αιμοκάθαρση) είτε με μια φυσική μεμβράνη που βρίσκεται μέσα στο σώμα (περιτοναϊκή κάθαρση). Η λειτουργία της αιμοκάθαρσης είναι σαν ένα είδος τεχνητού νεφρού. Ακόμη και στην περίπτωση που ο ασθενής υποβάλλεται σε αιμοκάθαρση, μπορεί να εξακολουθεί να χρειάζεται θεραπεία για την αναιμία.