Η μεγαλύτερη υγειονομική κρίση που έχουμε γνωρίσει -αυτή του Covid-19- κατέδειξε ανάγκες, επισήμανε ελλείψεις, αλλά γέννησε και ευκαιρίες αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού στις υπηρεσίες της δημόσιας υγείας.
O Άγγελος Χρονάς, γενικός χερουργός στην A’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο, τακτικό μέλος Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου (Α.Υ.Σ), συντονιστής για θέματα πρόληψης και δημόσιας υγείας ΝΔ και εντεταλμένος σύμβουλος για θέματα υγείας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, αναφέρεται στη συνέντευξή του στις κινήσεις της Περιφέρειας για την πρόσληψη προσωπικού στις υπηρεσίες υγείας, τις προσπάθειες αναβάθμισης, την προμήθεια εξοπλισμών νοσοκομείων και κέντρων υγείας αλλά και στις υπόλοιπες δράσεις στην Περιφέρεια. «Είναι η ώρα για αποφάσεις, χωρίς καθυστέρηση και φειδώ», τονίζει.
• Τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης, μόλις διαπιστώθηκε η ανάγκη για τον απαραίτητο θωρακισμό της υγείας, ήταν άμεσα. Ήταν σωστή η κατανομή των οικονομικών πόρων όσον αφορά την αντιστοιχία πρωτεύουσας – περιφέρειας;
Η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι μια μαραθώνια, ομαδική και συλλογική προσπάθεια.
Είναι γεγονός ότι τα πράγματα είναι ιδιαιτέρως σοβαρά. Το δεύτερο κύμα του Covid-19, σε συνδυασμό με την εμφάνιση της εποχικής γρίπης, δημιουργεί μια τέλεια υγειονομική καταιγίδα.
Όλα όμως αντιμετωπίζονται με σχέδιο, στρατηγική και υπευθυνότητα πολιτείας και πολιτών.
Είναι γεγονός ότι η οργανωμένη πολιτεία και οι φορείς της στέκονται δίπλα στον πολίτη από την αρχή της πανδημίας. Είναι μια προσπάθεια η οποία δεν γνωρίζει τείχη και δεν μπορεί να έχει κομματικούς περιορισμούς ή μικροπολιτικές στοχεύσεις. Μιλάμε για την αξία της ανθρώπινης ζωής και την ομαλή εξέλιξη της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής.
Τα μέτρα της κυβέρνησης σαφώς ήταν άμεσα και εξαιρετικά αποτελεσματικά με την εμφάνιση της πανδημίας στη χώρα και υποστηρίχτηκαν από όλους με σεβασμό και υπευθυνότητα.
Είναι αλήθεια ότι ο Covid-19 βρήκε το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) με πολλά προβλήματα και όταν χρειάστηκε να δώσει τη μάχη με την πανδημία ήταν πολλές οι ελλείψεις. Ελλείψεις σε προσωπικό, σε υποδομές, σε υλικά και τεχνολογικό εξοπλισμό. Κοινός τόπος ήταν πως επρόκειτο για ένα σύστημα υγείας «γερασμένο» και ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να υποστηριχτεί άμεσα και φυσικά λόγω και της πανδημίας, που λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής.
Μοιραία έπρεπε όλοι να δώσουμε την πρώτη μάχη με τον Covid-19 και ταυτόχρονα να βελτιώνεται σε όλους τους τομείς, ώστε να είναι πιο έτοιμο για τις επόμενες, αφού από την αρχή ήταν φανερό πως δεν θα ξεμπερδέψουμε εύκολα και γρήγορα από την πανδημία. Η μεγαλύτερη υγειονομική κρίση που έχουμε γνωρίσει κατέδειξε την αναγκαιότητα της ύπαρξης ενός σύγχρονου και δυνατού δημόσιου συστήματος υγείας και «απαίτησε» γρήγορες βελτιώσεις και ενίσχυση του ΕΣΥ.
Η εικόνα σήμερα, και ενώ είναι σε εξέλιξη η δεύτερη, δυσκολότερη φάση έξαρσης, άρα και η μάχη είναι σκληρότερη από την πρώτη, είναι σαφώς βελτιωμένη ως προς τις υποδομές και το προσωπικό. Υπήρξαν γρήγορες παρεμβάσεις σε έναν αγώνα δρόμου, ώστε το σύστημα να αντέξει και να μπορέσει να ανταποκριθεί και στις νέες ανάγκες της υγειονομικής κρίσης.
Σίγουρα χρειάζονται πολλά ακόμη, ωστόσο ο κορονοϊός κατέστησε σαφές ότι η υγεία δεν μπορεί παρά να είναι σε μεγάλο ποσοστό με δυναμικά ΣΔΙΤ έργα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου και των υγειονομικών υπηρεσιών, βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία προσλήψεων, ώστε να καλυφθούν τα κενά, ανοίγουν νέες κλίνες ΜΕΘ -η δημιουργία των 50 ΜΕΘ που διαμορφώθηκαν με τα χρήματα του ελληνικού λαού στο νοσοκομείο «Σωτηρία» ήταν μια σημαντική στιγμή για όλους μας-, ανανεώνεται ο εξοπλισμός και μέχρι στιγμής τόσο το πρωτοβάθμιο όσο και το δευτεροβάθμιο σύστημα υγείας ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ασθενών.
Το υπουργείο Υγείας βρίσκεται σε εγρήγορση, προκειμένου να καλυφθούν οι όποιες ανάγκες προκύψουν. Φέτος η δημόσια δαπάνη στην υγεία θα είναι αυξημένη εξαιτίας της πανδημίας, και αυτό είναι επιβεβλημένο και σημαντικό. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία νέας προκήρυξης 400 θέσεων ιατρικού προσωπικού, εκ των οποίων περίπου 200 θα αφορούν τη στελέχωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας της περιφέρειας και οι υπόλοιπες συγκεκριμένες ειδικότητες που χρειάζονται ενίσχυση.
Σε επίπεδο επικράτειας λειτουργούν σήμερα 945 κλίνες ΜΕΘ, εκ των οποίων 771 στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, 32 στα στρατιωτικά και 142 σε ιδιωτικές δομές υγείας. Για νοσηλεία με Covid-19 έχουν διατεθεί 274 κλίνες, εκ των οποίων κατειλημμένες είναι 99 και 175 κενές. Για άλλα νοσήματα διατίθενται 671 κλίνες, όπου κατειλημμένες είναι 507 και 164 κενές.
Επίσης, όπως έγινε και στην πρώτη φάση της πανδημίας, δεσμεύονται και απλές κλίνες για νοσηλείες Covid-19 σε όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας.
Στην πρώτη φάση ο αριθμός αυτός έφτασε τις 2.500 κλίνες. Κάτι ανάλογο γίνεται και τώρα που βρισκόμαστε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Με βάση τα παραπάνω οι πόροι ήταν και είναι αναλογικοί και η προσπάθεια είναι να ενισχυθούν και να εξελιχθούν, κάτι που όλοι μας το παλεύουμε και το διεκδικούμε.
Τέλος, απεστάλησαν 130.000 rapid tests σε όλα τα νοσοκομεία και κέντρα υγείας της χώρας και στην Περιφέρειά μας, σε άμεση συνεννόηση με τις υπηρεσίες της Περιφέρειας με το υπουργείο, προκειμένου να μπορέσουμε να διευκολύνουμε και να επιταχύνουμε την εξέταση, η οποία πρέπει να γίνεται και στο προσωπικό, αλλά και στα ΤΕΠ, στους νοσηλευόμενους, σε όσους την έχουν ανάγκη. Προχωράμε με αποφασιστικότητα και θωρακίζουμε με όλα τα μέσα την περιφέρειά μας.
• Τι προβλέπεται -εν μέσω δεύτερου κύματος πανδημίας- για την ενίσχυση, αναβάθμιση και προμήθεια εξοπλισμών νοσοκομείων και κέντρων υγείας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου;
Το σημαντικό αυτό ζήτημα απασχολεί και αφορά κυρίως το υπουργείο Υγείας και την 6η ΥΠΕ, που εργάζονται εξαιρετικά και σκληρά σε δύσκολες συνθήκες για την απαραίτητη ενίσχυσή του. Ο ρόλος της Περιφέρειας είναι και παραμένει επικουρικός, παρ’ όλη τη συμβουλευτική και επεμβατική μας δραστηριότητα. Υπάρχει σημαντικός προγραμματισμός για την ενίσχυσή τους, ανάλογα και με τα αιτήματα των διοικήσεων των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας που δεχόμαστε και σχεδιάζουμε από κοινού.
Είναι η ώρα για αποφάσεις, χωρίς καθυστέρηση και φειδώ.
Η κατάσταση με την πανδημία παίρνει, όπως προσδιόρισα και πριν, επικίνδυνες διαστάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, το υγειονομικό σχέδιο που διαμορφώνεται από την κεντρική κυβέρνηση πρέπει να προβλέπει -και δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό- την ουσιαστική οικονομική στήριξη των εργαζομένων, των ανέργων και των αγροτών και την εξασφάλιση ρευστότητας, για να μείνουν ζωντανές οι επιχειρήσεις, και πρώτα οι μικρομεσαίες.
Είναι σημαντικό, και το υπογραμμίζω εμφατικά, ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας αποδείχτηκε περίτρανα ότι είναι προστάτης του ελληνικού λαού και πρέπει να στηριχτεί με πράξεις, όπως με πράξεις πρέπει να στηριχτεί και το ανθρώπινο δυναμικό. Και μιας και μιλάμε για την προσφορά ιδιαίτερα του νοσηλευτικού προσωπικού αλλά και των συναδέλφων μου γιατρών, επιτρέψτε μου να πω ότι χωρίς άλλη καθυστέρηση θα πρέπει να ενταχθεί το υγειονομικό προσωπικό του δημόσιου συστήματος υγείας στα βαρέα και ανθυγιεινά.
Σηκώνουμε όλοι πολύ μεγάλο βάρος, είμαστε και είναι στην πρώτη γραμμή και δεν αρκεί το χειροκρότημα από τα μπαλκόνια, αλλά έμπρακτη στήριξη, όπως και γίνεται και είμαι σίγουρος ότι θα ενισχυθεί εξελικτικά τους επόμενους μήνες.
Η μάχη που δίνεται από το υγειονομικό προσωπικό είναι μάχη για τη ζωή.
Σημειώνεται, τέλος, πως έως τώρα η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει διαθέσει στις δημόσιες δομές υγείας στις 5 Π.Ε. -για ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και σε αναλώσιμα-, το ποσό των 525.700 ευρώ. Επιπλέον 200.000 ευρώ έχουν διατεθεί μέσω των Περιφερειακών Ενοτήτων, με την συνολική διατεθείσα πίστωση να ανέρχεται σε 725.700 ευρώ.
Παράλληλα, προβλέφθηκε επιπλέον πίστωση 300.000 ευρώ για τον ίδιο σκοπό, η έγκριση διάθεσης της οποίας θα αποτελέσει θέμα προς συζήτηση στην επόμενη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής
• Είναι προετοιμασμένα τα νοσοκομεία ώστε να μετατραπούν σε νοσοκομεία Covid-19, αν αυτό απαιτηθεί; Επίσης, πιστεύετε ότι έχουν γίνει κινήσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την πρόσληψη προσωπικού στα νοσοκομεία αλλά και για τη λειτουργία των υπηρεσιών υγείας που έχει στην ευθύνη της;
Οι νοσοκομειακές μονάδες της Περιφέρειάς μας είναι σε πολύ καλό επίπεδο προετοιμασίας, τις οποίες και ενισχύουμε προς τούτο καθημερινά. Κρίσιμο είναι να προετοιμαστεί και η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, σε συνδυασμό με τα κέντρα υγείας, τα οποία έχουμε αναλόγως ενισχύσει, στον βαθμό του επικουρικού μας ρόλου.
Παράλληλα, για τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της Περιφέρειάς μας που είναι υποστελεχωμένες σε ειδικευμένο προσωπικό (γιατροί δημόσιας υγείας, νοσηλευτές, επόπτες, ψυχολόγοι) ήδη προχωράμε σε διετές πρόγραμμα της Γενικής Διεύθυνσης, με προσλήψεις 24 ατόμων με αντίστοιχες ειδικότητες, με κατανομή σε όλες τις ΠΕ. Είναι μια αρχή που πρέπει να γίνει και να ενισχυθεί σημαντικά, γιατί το πρόβλημα της υποστελέχωσης του προσωπικού είναι σημαντικό και πρέπει να ενισχυθεί.
Το διαρκές και πάγιο αίτημα όλων μας είναι η κάλυψη των πραγματικών κενών του ΕΣΥ με μόνιμο ιατρικό, νοσηλευτικό, παραϊατρικό προσωπικό. Αυτό θα ενισχύσει τις δομές και θα θωρακίσει τη δυναμική των περιφερειακών δομών υγείας. Παράλληλα, και αυτό είναι μια ευρύτερη συζήτηση για την ενίσχυση του ΕΣΥ, που οφείλουμε να την κάνουμε και να την θέτουμε σε όλους τους αρμόδιους φορείς, χρειάζεται να εξεταστεί η αναθεώρηση του συστήματος αμοιβών. Η προσπάθεια των υγειονομικών πρέπει να αμείβεται, αλλά και να προσελκύεται επιστημονικό προσωπικό υψηλών προδιαγραφών και προσόντων. Δεν πρέπει να χάνονται από τις περιφερειακές δομές και γενικότερα από το ΕΣΥ έμπειρα, ικανά στελέχη που λόγω των αμοιβών μετακινούνται στον ιδιωτικό τομέα.
Είναι ενδιαφέρον και νομίζω ότι πρέπει να τονιστεί και η δράση αυτή αφορά ιδιαίτερα την Περιφέρειά μας, που πρέπει να την ενισχύσουμε και με ένα σύγχρονο σύστημα μεταφοράς των ασθενών. Οι υπηρεσίες του ΕΚΑΒ ενισχύονται σε μέσα και ανθρώπινο δυναμικό. Αναδιοργάνωση των αεροδιακομιδών αλλά και των θαλάσσιων διακομιδών με πλωτά, στελεχωμένα και εξοπλισμένα ασθενοφόρα. Στόχος, να καλυφθεί αποτελεσματικά ολόκληρη η επικράτεια.
• Προσδιορίστε μας μερικές δράσεις ενημέρωσης υγείας για την αντιμετώπιση του Covid-19 της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση του Covid-19, ο περιφερειάρχης Π. Νίκας και το περιφερειακό συμβούλιο έχουν διαθέσει πίστωση που ξεπερνά συνολικά τα 30.000.000 ευρώ.
Από αυτά, τα 20.000.000 κατευθύνθηκαν προς το υπουργείο Υγείας για τη μισθοδοσία του έκτακτου ιατρικού, νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού που προσλήφθηκε στις δημόσιες δομές υγείας. Διατέθηκαν επίσης 8.000.000 ευρώ για την κτιριακή υποδομή των νοσοκομείων και άλλο 1.000.000 ευρώ για ιατρομηχανολογικό εξοπλισμό.
Παράλληλα, έγινε προμήθεια 3.200 rapid tests για τον έλεγχο των αθλητών ομαδικών αθλημάτων και άλλων 5.000 για τους εργάτες γης που απασχολούνται όλο αυτό το διάστημα στην ελαιοκομιδή.
Είναι γεγονός ότι το υπουργείο Υγείας έχει τον πρώτο λόγο στον σχεδιασμό της στρατηγικής και είναι αρμόδιο για την υποστήριξη της τριτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και σε αυτό θα πρέπει να προσφεύγουν οι διοικήσεις των νοσοκομείων μας. Ήδη από την Περιφέρεια Πελοποννήσου -και τις Περιφέρειες της χώρας εν γένει- έχουν διατεθεί κατά το διάστημα της πανδημίας πολλά εκατομμύρια ευρώ, τόσο για την προμήθεια ιατρομηχανολογικού εξοπλισμού όσο και για τη μισθοδοσία του έκτακτου προσωπικού που προσελήφθη για την κάλυψη των αναγκών που προέκυψαν λόγω του Covid-19.
Ωστόσο, η συνδρομή των Περιφερειών δεν παύει να είναι επικουρική και θα ήταν άδικο οι όποιες ελλείψεις υφίστανται στα νοσοκομεία να χρεωθούν στις Περιφέρειες, ιδιαίτερα δε στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, όπου για πολλούς και διαφόρους λόγους η ποιότητα παροχής υπηρεσιών στην τριτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη είναι -στην καλύτερη περίπτωση- στον μέσο όρο.
Παράλληλα, μεθοδεύεται η πρόσληψη, σύντομα, προσωπικού από την Περιφέρεια για την ενίσχυση των δομών της υγείας και πρόνοιας – τόσο στην έδρα όσο και στις Περιφερειακές Ενότητες, σύμφωνα και με τις σχετικές εισηγήσεις μας.
• Εσείς ως γιατρός πώς αξιολογείτε την κατάσταση με την πανδημία γενικότερα και πώς βλέπετε να εξελίσσεται;
Οι αποφάσεις πρέπει να βασίζονται σε πιο αναλυτική συλλογή και επεξεργασία δεδομένων, και αυτό δείχνει η ανακοίνωση νέων μέτρων λίγες μόνο μέρες μετά την αύξηση των παρεμβάσεων δημόσιας υγείας.
Η καλύτερη καταγραφή θα βοηθήσει επίσης στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την πραγματική διασπορά της νόσου σε διάφορες περιοχές της χώρας, τις πιθανές εστίες υπερμετάδοσης και τον καλύτερο στρατηγικό σχεδιασμό.
Είναι επίσης σαφές ότι είναι περισσότερο από απαραίτητη πλέον η διεπιστημονική και πολυεπίπεδη διαχείριση της πανδημίας.
Η διαχείριση υπερβαίνει κατά πολύ τις ιατρικές διαστάσεις και έχει σχέση και με την ανάλυση των συμπεριφορών, των μεγάλων δεδομένων, τη δυνατότητα μέτρησης της επίπτωσης των παρεμβάσεων της πολιτείας με συνθέτες μεθοδολογίες, που υπερβαίνουν απλά στατιστικά μοντέλα, την υγιεινή και ασφάλεια των χωρών εργασίας και των ΜΜΜ, τον προγραμματισμό των ΜΜΜ, τον προγραμματισμό του ωραρίου στις επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, την αναδιάταξη των υπηρεσιών υγείας, την αποφυγή ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, την εφαρμογή συστημάτων σωστού εξαερισμού κλειστών χώρων, την προστασία των ευάλωτων πολιτών, την προστασία ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού (άστεγοι, Ρομά, μετανάστες) και την προστασία όσων ζουν και εργάζονται σε κλειστούς χώρους (οίκοι ευγηρίας, φυλακές και στρατόπεδα).
Πρέπει πλέον οι παρεμβάσεις να αποτελέσουν μέρος συνεκτικού στρατηγικού σχεδίου, βασισμένου σε πολυεπίπεδη επιστημονική τεκμηρίωση. Να θέτουμε εμείς (πολιτεία, κοινωνικοί φορείς, φορείς των εργαζομένων και των εργοδοτών, Τοπική Αυτοδιοίκηση και πολίτες) την ατζέντα και όχι ο Covid-19.
Να μην ακολουθούμε τα γεγονότα, αλλά να τα προλαμβάνουμε, όσο αυτό είναι δυνατό.
Μπορούμε να τα καταφέρουμε. Με ορθολογικές και στοχευμένες παρεμβάσεις, με προγραμματισμό και περιορισμό των δραστηριοτήτων μας, όταν αυτές δεν είναι απολύτως αναγκαίες, και την εφαρμογή των παρεμβάσεων δημόσιας υγείας. Τον κορονοϊό θα τον νικήσουμε, αλλά πρέπει να τον νικήσουμε με μικρές απώλειες.
• Κλείνοντας, πείτε μας τι πρέπει να κάνουμε ως πολίτες μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο για να προφυλαχθούμε από τον Covid-19.
Πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη. Eίναι απολύτως αναγκαίο να τηρούμε τα μέτρα προστασίας και να φοράμε μάσκες όχι μόνο σε κλειστούς, αλλά και σε όλους τους ανοιχτούς χώρους όπου υπάρχει συγχρωτισμός και όπου είναι πιο δύσκολο να τηρήσουμε τα μέτρα της φυσικής απόστασης. Λίγος ορθολογισμός χρειάζεται μέχρι να έχουμε ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο. Η λύση είναι η ορθή εφαρμογή των μέτρων, με τις συντονισμένες δράσεις της πολιτείας και των πολιτών.
Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, και μια πανδημία δεν αντιμετωπίζεται ούτε με φληναφήματα ούτε με αυταπάτες και στρουθοκαμηλισμό. Αντιμετωπίζεται όμως αν ξεβολευτούμε λίγο και προσέξουμε περισσότερο. Αντιμετωπίζεται με συντονισμένες προσπάθειες πολιτείας και πολιτών.
Οι πολίτες και οι πολιτικές δυνάμεις θα πρέπει να συμβάλουν με ιδέες, υπεύθυνες προτάσεις και εποικοδομητική κριτική στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Και η κυβέρνηση πρέπει να ακούει αυτές τις προτάσεις και να τις ενσωματώνει στους προγραμματισμούς της.
Στην προσπάθεια αυτή πρέπει να είμαστε ενωμένοι. Εκπαιδευόμαστε και προσαρμοζόμαστε ως υπεύθυνοι πολίτες στα νέα δεδομένα και με αίσθηση και της ατομικής μας ευθύνης και συμπεριφοράς, θα βγούμε νικητές και από αυτή τη δύσκολη μάχη.
Αν επιβεβαιωθούν τα εξαιρετικά νέα (για 90% αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Pfizer/BioNTech) από τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ και της ΕΕ τότε θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε επιστροφή στην κανονικότητα τους επόμενους μήνες.
O Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος θα είναι μήνες πολλών ανακοινώσεων για τα εμβόλια. Ελπίζουμε ταυτόχρονα με τις ανακοινώσεις των εταιρειών να έχουμε και επιστημονικές δημοσιεύσεις αναφορικά με τα αποτελέσματα. Ταυτόχρονα θα έχουμε και νέα για τις λύσεις στην πρόκληση της διανομής των εμβολίων. Η ελληνική πολιτεία έχει κινηθεί, ώστε να υπάρξει στοχοθεσία και διεκπεραίωση του εμβολιασμού μόλις υπάρξει έγκριση και διαθεσιμότητα των εμβολίων.