Η αναισθησιολογία είναι ο κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με την διαχείριση του πόνου και την φροντίδα του ασθενή, πριν, κατά την διάρκεια και μετά το χειρουργείο.
Ένας αναισθησιολόγος είναι υπεύθυνος για τις ιατρικές αποφάσεις που σχετίζονται με την επιλογή και την διαχείριση της αναισθησίας κατά την διάρκεια μιας χειρουργικής ή μη-χειρουργικής διαδικασίας. Ο ειδικός επισκέπτεται τον ασθενή από πριν και εκτιμά τον πιο κατάλληλο τύπο αναισθησίας, ενημερώνει τον ασθενή σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τα ρίσκα της αναισθησίας που θα χορηγηθεί, και απαντά σε τυχόν ερωτήσεις που μπορεί να έχει ο ασθενής. Ο ειδικός επίσης ασχολείται με την διαχείριση του μετεγχειρητικού πόνου, την πνευμονική ανάνηψη (CPR), τις μεταγγίσεις και τον υποβοηθούμενο αερισμό.
Πριν από την επέμβαση ο γιατρός συγκεντρώνει πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του ασθενή συμπεριλαμβανομένων τρεχουσών και παλαιών ασθενειών, αλλεργίες, εγχειρήσεις, και κάθε άλλη ιατρική πληροφορία που θα βοηθήσει στην κατανόηση την ιατρικής κατάστασης του ασθενή. Κατά την διάρκεια της εγχείρησης ο ειδικός μπορεί να χορηγήσει γενική, περιφερειακή, επισκληρίδιο και νωτιαία αναισθησία ή ηρεμιστικό.
Ο αναισθησιολόγος, παρόλο που αυτό δε γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή που κοιμάται, είναι συνεχώς δίπλα του και είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια του.
Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ο αναισθησιολόγος βρίσκεται συνεχώς δίπλα στον ασθενή και παρακολουθεί και υποστηρίζει τις ζωτικές λειτουργίες του, όπως την καρδιακή λειτουργία, την αναπνοή, την οξυγόνωση, τη θερμοκρασία, και όπου χρειάζεται παρεμβαίνει χορηγώντας φάρμακα, υγρά ή αίμα και παράγωγά του με σκοπό την προστασία όλων των ζωτικών λειτουργιών και οργάνων. Επίσης, ο αναισθησιολόγος πέρα από υπεύθυνος για την χορήγηση επαρκούς αναισθησίας / ύπνωσης και αναλγησίας, είναι επιφορτισμένος και με τη διασφάλιση των κατάλληλων χειρουργικών συνθηκών στον χειρουργό κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Μετά το χειρουργείο, ο ασθενής μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης όπου συνεχίζεται η παρακολούθηση και η σταθεροποίηση των ζωτικών λειτουργιών. Ο αναισθησιολόγος είναι υπεύθυνος για την ομαλή αφύπνιση του ασθενούς και την πρόληψη κάθε επιπλοκής λόγω της χειρουργικής επέμβασης, ενώ εξασφαλίζει την αναλγησία του (να μην αισθάνεται πόνο). Μετά την ασφαλή έξοδο του ασθενούς από την αίθουσα ανάνηψης ενημερώνει τον χειρουργό για όλες τις παρεμβάσεις που έγιναν διεγχειρητικά και παρέχει οδηγίες για την μετεγχειρητική αντιμετώπιση του πόνου και την αποφυγή μετεγχειρητικών αναπνευστικών και καρδιολογικών επιπλοκών.
Τις επόμενες ημέρες ο αναισθησιολόγος επισκέπτεται τους ασθενείς που χειρουργήθηκαν και συνεργάζεται με τους θεράποντες ιατρούς για την ομαλή μετεγχειρητική τους κατάσταση.
Η δραστηριότητα των αναισθησιολόγων δεν εξαντλείται στο χειρουργείο. Η αναισθησιολογία είναι μία από τις βασικές ιατρικές ειδικότητες στην επάνδρωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (στο εξωτερικό οι ΜΕΘ και το Αναισθησιολογικό λειτουργούν ως ένα ενιαίο Τμήμα). Λόγω της εξοικείωσης τους στη διαχείριση βαρέων περιστατικών, οι αναισθησιολόγοι μπορεί να κληθούν συμβουλευτικά από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων ενώ πολλές φορές καλούνται για τη διασωλήνωση και την υποστήριξη βαρέως πασχόντων ασθενών στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και τις κλινικές. Στις δραστηριότητές τους περιλαμβάνονται, επίσης, η χορήγηση καταστολής, ο καθετηριασμός μεγάλων αγγείων, η συνοδεία για τη διακομιδή διασωληνωμένων ασθενών σε άλλα νοσοκομεία κ.ά.