Νέα ευρήματα από πολυετή έρευνα αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ).

Η νόσος, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, δεν ξεκινά όταν εμφανιστούν οι πρώτοι πόνοι στις αρθρώσεις, αλλά εξελίσσεται αθόρυβα για μεγάλο χρονικό διάστημα — πιθανώς και για αρκετά χρόνια.

Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα στις ΗΠΑ, χρησιμοποίησε προηγμένες μεθόδους ανάλυσης του ανοσοποιητικού συστήματος σε άτομα που θεωρούνται υψηλού κινδύνου, όπως όσοι διαθέτουν τα αντισώματα ACPA (anti-citrullinated protein antibodies). Τα αντισώματα αυτά θεωρούνται ένας από τους πιο σταθερούς προγνωστικούς δείκτες για μελλοντική εμφάνιση ΡΑ.

Αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι όσοι τελικά αναπτύσσουν τη νόσο παρουσιάζουν ευδιάκριτες αλλαγές στο ανοσοποιητικό τους πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Οι επιστήμονες καταγράφουν:

1. Συστηματική φλεγμονή πριν από τον πόνο

Πριν από την κλινική διάγνωση, το ανοσοποιητικό βρίσκεται ήδη σε κατάσταση “αναμμένης φλόγας”. Δεν πρόκειται για φλεγμονή εντοπισμένη μόνο στις αρθρώσεις, αλλά για γενικευμένη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, παρόμοια με αυτή που παρατηρείται σε διαγνωσμένους ασθενείς.

2. Πολλαπλές δυσλειτουργίες ανοσοκυττάρων

Η μελέτη δείχνει αλλοιώσεις σε βασικούς πληθυσμούς κυττάρων:

• Τα Β-κύτταρα εμφανίζονται υπερενεργοποιημένα, παράγοντας αυτοαντισώματα.

• Τα Τ-βοηθητικά κύτταρα βρίσκονται σε υπερβολικούς αριθμούς, ενισχύοντας το “λάθος” σήμα επίθεσης του ανοσοποιητικού προς τους ίδιους τους ιστούς.

• Ανακαλύφθηκαν, επίσης, μονοκύτταρα στο αίμα που παράγουν φλεγμονώδη μόρια με τρόπο παρόμοιο με τα μακροφάγα που καταστρέφουν τις αρθρώσεις.

3. Επαναπρογραμματισμός ανοσοκυττάρων

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι ακόμα και τα «αφελή» Τ-κύτταρα — εκείνα που δεν έχουν αντιμετωπίσει καμία λοίμωξη — φέρουν επιγενετικές αλλαγές.
Το DNA τους είναι ανέπαφο, όμως ο τρόπος με τον οποίο ενεργοποιούνται και “διαβάζουν” τα γονίδιά τους έχει τροποποιηθεί.

Αυτό σημαίνει ότι, χωρίς να το γνωρίζει ο ασθενής, το ανοσοποιητικό του έχει ήδη εισέλθει σε μια πορεία που οδηγεί στη νόσο.

4. Πιθανά νέα εργαλεία πρόβλεψης

Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν μια «υπογραφή κινδύνου» — ένα σύνολο βιοδεικτών που στο μέλλον ενδέχεται να χρησιμοποιούνται:

• για αναγνώριση ανθρώπων με υψηλή πιθανότητα εμφάνισης ΡΑ,

• για έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση,

• και για καθυστέρηση ή ακόμη και αποτροπή της εκδήλωσης της νόσου.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Science Translational Medicine, ένα από τα πιο έγκριτα επιστημονικά περιοδικά διεθνούς κύρους.

Τι σημαίνουν τα ευρήματα για το μέλλον;

• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα ίσως εξελίσσεται σε προλήψιμη νόσο.

• Στο μέλλον, οι γιατροί θα μπορούν να εντοπίζουν την πάθηση στη «σιωπηλή» της φάση.

• Οι παρεμβάσεις πριν την έναρξη του πόνου ίσως μειώσουν την αναπηρία και τη βλάβη των αρθρώσεων.

Αν επιβεβαιωθούν με επιπλέον μελέτες, αυτά τα ευρήματα μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διάγνωση, αλλά και να ανοίξουν τον δρόμο για νέες θεραπείες.

Πηγές

– Science Translational Medicine
– Benaroya Research Institute
– CU Anschutz Medical Campus
– UC San Diego School of Medicine
– Allen Institute for Immunology
– ScitechDaily