Η ελλιπής πρόσληψη τροφής επηρεάζει το 5 έως 25% των αυτόνομων ηλικιωμένων.Όταν η μειωμένη πρόσληψη γίνεται χρόνια, μπορούμε να μιλήσουμε για ανορεξία.Στη γηριατρική, ένας ηλικιωμένος ασθενής ονομάζεται ανορεκτικός, όταν καταναλώνει λιγότερες από 1200 θερμίδες (kcal) την ημέρα ή λιγότερο από 15kcal/κιλό βάρους/ημέρα.

Ανορεξία ή Υποσιτισμός;

Το αποτέλεσμα είναι ο υποσιτισμός, ή πιο συγκεκριμένα πρωτεΐνο-ενεργειακός υποσιτισμός.

Ενδείξεις ότι ο ασθενής υποσιτίζεται είναι:

• Εάν έχει χάσει 2 κιλά βάρους σε ένα μήνα ή 4 κιλά σε 6 μήνες.

• Η ποσότητα της αλβουμίνης στο πλάσμα είναι μικρότερη από 35g/l.

• Το BMI (Body Mass Index), δηλαδή Βάρος σε κιλά / (Ύψος σε μέτρα) είναι μικρότερο του 21 για ηλικίες άνω των 70 ετών.

Οι Επιπτώσεις της Γήρανσης

Προκύπτουν χωρίς κάποιο παθολογικό αίτιο και είναι πολλαπλές. Παρατηρείται:

– Αλλαγή στο σώμα: από ένα σταθερό βάρος παλαιότερα, ξεκινάει μια μείωση της μυϊκής μάζας, ιδιαίτερα σε καθιστικά άτομα (οι σκελετικοί μυς φτάνουν στα 80 έτη στη μισή μάζα από αυτή που είχε κάποιος όταν ήταν 20 ετών) και μια ανάλογη αύξηση της λιπώδους μάζας.

– Μειώνεται ο όγκος νερού του σώματος (αφυδάτωση, ρυτιδιασμένο δέρμα).

– Μειώνεται η λειτουργικότητα της ινσουλίνης κατά το μεταβολισμό των υδατανθράκων.

– Απορρύθμιση της λειτουργίας της όρεξης: μειώνεται η αίσθηση πείνας παρόλο που μπορεί ο οργανισμός να έχει ανάγκη από φαγητό.

– Μείωση της αντίληψης της δίψας.

– Αισθητικές αλλαγές: μειωμένη αίσθηση γεύσης, δυσκολότερη διάκριση της αλμυρότητας, κτλ.

– Μειωμένη έκκριση σάλιου και εμφάνιση προβλημάτων στα δόντια και στα ούλα.

– Ατροφία του γαστρικού βλεννογόνου, με αποτέλεσμα τη μειωμένη έκκριση υδροχλωρικού οξέος και την καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης.

– Επιβράδυνση της εντερικής διέλευσης και μείωση της κινητικότητας του εντέρου με αποτέλεσμα τη δυσκοιλιότητα και τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων του εντέρου.

Παρακινείστε τον Ασθενή

Το φαγητό είναι απόλαυση.Το φαγητό, εκτός από αναγκαίο για την επιβίωση, πρέπει να αποτελεί απόλαυση.Παρακινείστε τον ηλικιωμένο πελάτη να απολαύσει το φαγητό, να θυμηθεί τα ωραία γεύματα που έχει κάνει και να αναζητήσει να ζήσει ξανά αυτή την αίσθηση.Ένα γεύμα μπορεί να είναι και προτροπή για επικοινωνία και συνεύρεση με φίλους.

Ποιες είναι οι Διατροφικές Ανάγκες των Ηλικιωμένων;

Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, οι διατροφικές ανάγκες των ηλικιωμένων είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες των νεότερων ενηλίκων, ειδικά εάν η φυσική τους δραστηριότητα διατηρείται.Με λιγότερο από 1600 kcal / ημέρα είναι αδύνατο να αποφευχθούν διατροφικές ελλείψεις, ιδιαίτερα σε βιταμίνες και ανόργανα συστατικά, ακόμη και αν η ποικιλία των τροφών είναι μεγάλη.

Τα Αίτια του Υποσιτισμού

Όταν ακούσετε εκφράσεις όπως «είμαι κουρασμένος», «έχω δυσκοιλιότητα», «δε θέλω να βγαίνω από το σπίτι», θεωρείστε τις ως προειδοποιητικά σημάδια που υποδεικνύουν ότι χρειάζεται μια έρευνα σχετικά με τη διατροφή ενός ηλικιωμένου.

• Οι Κινητικές Δυσκολίες

Η δυσκολία βαδίσματος μπορεί να αποτρέψει τον ηλικιωμένο από το να πηγαίνει να ψωνίσει αυτά που χρειάζεται, με αποτέλεσμα τον υποσιτισμό του.Παρόμοια, κινητικές δυσκολίες των άνω άκρων μπορεί να καταστήσουν πολύ βαριά για μεταφορά, τρόφιμα που σε εμάς φαντάζουν ελαφριά, ή να μειώνουν τη δυνατότητα για προετοιμασία/μαγείρεμα του φαγητού.

• Τα Προβλήματα Στοματικής Υγείας

Η ξηροστομία, τα χαλασμένα δόντια ή η ύπαρξη μασέλας, καθιστούν πιο δύσκολη τη μάσηση σκληρών τροφών ή/και την κατάποση.

• Ψυχικές ή Κοινωνικές Δυσκολίες

Η κατάθλιψη πολύ συχνά προκαλεί μια σημαντική μείωση της όρεξης και της πρόσληψης τροφής.Οι οικονομικές δυσκολίες (χηρεία, ανεπαρκής σύνταξη κτλ.) μπορεί να οδηγήσουν σε διατροφικές ελλείψεις.

• Η Παρουσία μιας Νόσου

Μια μορφή ανορεξίας είναι αυτή που μπορεί να οφείλεται σε χρόνια ή προσωρινή ασθένεια.Πολλές φορές οι ηλικιωμένοι δεν μπαίνουν στη διαδικασία της αναπλήρωσης του χαμένου τους βάρους μετά από μία ασθένεια.

• Η Λήψη Πολλών Φαρμάκων

Η φαρμακευτική θεραπεία διάφορων υποκείμενων νοσημάτων μπορεί είτε να επιδεινώσει μια υπάρχουσα ανορεξία ή να την εμφανίσει.Οι ηλικιωμένοι μπορεί να πίνουν αρκετά ποτήρια νερό για να πάρουν τα φάρμακά τους πριν το γεύμα, γεγονός που τους μειώνει την όρεξη, ενώ επίσης μερικά φάρμακα επηρεάζουν τη γεύση.

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ανορεξία είναι η μετρονιδαζόλη, οι σουλφοναμίδες, η L-dopa, η διγοξίνη, τα ψυχοτρόπα φάρμακα (υπνωτικά, νευροληπτικά), τα αντιχολινεργικά κ.α