H Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται στις 10 Οκτωβρίου. Η φετινή μέρα έρχεται σε μια εποχή που η καθημερινή μας ζωή έχει αλλάξει σημαντικά, ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19. Τεράστιος αριθμός ανθρώπων έχουν χτυπηθεί από την φτώχεια και από μεταβολές στον εργασιακό χώρο. Επιπλέον άτομα με ψυχικές παθήσεις, βιώνουν ακόμη μεγαλύτερη κοινωνική απομόνωση από πριν.
Η φροντίδα της ψυχική υγείας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Τα ταμπού του παρελθόντος πρέπει να εξαφανιστούν από τις κοινωνίες. Οι δυνατοί άνθρωποι είναι αυτοί που ζητούν βοήθεια και αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους.
Μια αναδρομή στον χώρο της ψυχολογίας
Η ψυχολογία είναι μια σχετικά νέα επιστήμη που πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Όποιος ενδιαφερόταν παλιότερα να ερευνήσει θέματα που σχετίζονταν με το μυαλό το έκανε γενικά σε φιλοσοφικό πλαίσιο πριν από τον 19ο αιώνα. Δύο άντρες θεωρούνται γενικά ως οι ιδρυτές της ψυχολογίας σε επιστήμη διαφοροποιώντας την από τη φιλοσοφία. Τα ονόματά τους ήταν Wilhelm Wundt και William James.
Μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ψυχολογίας είναι ο Sigmund Freud. Ο Φρόιντ (1856-1939) ήταν Αυστριακός νευρολόγος, ιδρυτής της Ψυχανάλυσης. Θεωρούσε ότι πολλά από τα προβλήματα των ασθενών προκύπταν από το ασυνείδητο. Το ασυνείδητο ήταν ένα αποθετήριο συναισθημάτων και παροτρύνσεων για τα οποίο δεν έχουμε επίγνωση. Σύμφωνα με τον Φρόιντ, θα μπορούσε να προσεγγιστεί μέσω ανάλυσης ονείρου, με εξέταση των πρώτων λέξεων που έρχονται στο μυαλό των ανθρώπων και της φαινομενικά αθώας χρήσης της γλώσσας.
Η μελέτη της Υστερίας
Ο Φρόυντ μελέτησε κυρίως ασθενείς με υστερία. Η υστερία ήταν μια αρχαία διάγνωση για διαταραχές, κυρίως γυναικών με μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων σωματικών και συναισθηματικών διαταραχών. Καμία από τις αυτές δεν είχε προφανή φυσική αιτία. Ο Φρόιντ υποστήριζε ότι οι γυναίκες εμφάνιζαν υστερία επειδή δεν μπορούσαν να συμφιλιώσουν με την μεταφορική απώλεια του πέους. Είχε την ιδέα ότι μια γυναίκα θα μπορούσε να ξανακερδίσει το χαμένο πέος της, με τον γάμο και την απόκτηση γιού.
Ψυχώσεις και χαρακτηριστικά
Ως ψύχωση χαρακτηρίζεται η ασθένεια που κλονίζει την αντίληψη της πραγματικότητας. Τα άτομα με ψυχώσεις μπορεί να αντιμετωπίζουν ψευδαισθήσεις και αυταπάτες. Ένα άτομο με ακουστική ψευδαίσθηση μπορεί να ακούσει τη μητέρα του να φωνάζει όταν η μητέρα του δεν είναι κοντά. Το άτομο που βιώνει ψύχωση μπορεί επίσης να έχει σκέψεις που είναι αντίθετες με την πραγματικότητα. Αυτές οι σκέψεις είναι γνωστές ως αυταπάτες. Ακόμα μπορεί να παρουσιάσει απώλεια κινήτρων και κοινωνική απόσυρση.
Τα συμπτώματα της ψύχωσης περιλαμβάνουν: δυσκολία συγκέντρωσης, κατάθλιψη, υπερυπνία και αυπνία, καχυποψία και απόσυρση από την οικογένεια και τους φίλους. Ακόμα εμφανίζονται αυταπάτες, παραισθήσεις, αποδιοργανωμένη ομιλία και αυτοκτονικές σκέψεις ή ενέργειες.
Τα άτομα με ψυχική ασθένεια συχνά αποκλείονται κοινωνικά
Άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας συχνά βιώνουν κοινωνική απομόνωση που επηρεάζει όλες τις σχέσεις τους, είτε με φίλους είτε με την οικογένεια. Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να είναι αποτέλεσμα της ψυχικής υγείας τους, καθώς και του στίγματος που ενδεχομένως να αντιμετωπίσουν. Σύμφωνα με την Αυστραλιανή Εθνική Έρευνα Ψυχικής Υγείας και Ευεξίας, σχεδόν το ένα τρίτο των Αυστραλών που έχουν ψυχωτικές διαταραχές ζουν μόνοι τους. Το 39% αυτών των ανθρώπων δεν έχουν κάποιο με τον οποίο να μπορούν να μοιραστούν σκέψεις και συναισθήματα.
Ένα ποσοστό ατόμων με ψυχικές ασθένειες αποσύρονται εξαιτίας συμπτωμάτων όπως παράνοια, επίμονες ακουστικές ψευδαισθήσεις, κατάθλιψης και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζουμε ότι η πλειοψηφία επιθυμεί περισσότερες συνδέσεις με άλλους . Στην προαναφερθείσα έρευνα, το 45% των συμμετεχόντων απάντησαν ότι χρειάζονταν φίλους.
Η ψυχική ασθένεια μπορεί να αντιμετωπιστεί
Η θεραπεία της ψυχικής ασθένειας εξαρτάται από τη σοβαρότητά της και το τι λειτουργεί καλύτερα για τον εκάστοτε ασθενή. Σε πολλές περιπτώσεις, ένας συνδυασμός θεραπειών λειτουργεί καλύτερα.
- Η φαρμακευτική χορήγηση δεν θεραπεύει την ψυχική ασθένεια, μπορεί όμως να βελτιώσει σημαντικά τα συμπτώματα της. Επίσης συμβάλλει στο να καταστούν πιο αποτελεσματικές άλλες θεραπείες, όπως η ψυχοθεραπεία. Τα σωστά φάρμακα εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται σε αυτά. Πάντα ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού, ο πάσχων μπορεί να ανακουφιστεί ιδιαιτέρως από τα συμπτώματα της ασθένειας του με το κατάλληλο φάρμακο.
- Η ψυχοθεραπεία, περιλαμβάνει τη συζήτηση για την κατάστασή της υγείας και των σχετικών θεμάτων της με έναν επαγγελματία ψυχοθεραπευτή. Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας, ο ασθενής κατανοεί την κατάστασή, τις διαθέσεις, τα συναισθήματά και τις σκέψεις του. Με τις γνώσεις που αποκτά, μπορεί να μάθει δεξιότητες αντιμετώπισης και διαχείρισης της ασθένειάς του.
- Μερικές φορές η ψυχική ασθένεια γίνεται τόσο σοβαρή που απαιτείται φροντίδα σε ψυχιατρικό νοσοκομείο. Αυτό συνιστάται γενικά όταν δεν μπορεί ο ασθενής να φροντίσει τον εαυτό του ή θεωρείται πιθανό ότι μπορεί να βλάψει τον εαυτό του ή κάποιον άλλο. Η φροντίδα περιλαμβάνει 24ωρη νοσοκομειακή περίθαλψη, η οποία προσφέρει ένα προσωρινό υποστηρικτικό μέρος για να ζήσει ο ασθενής. Μια άλλη επιλογή μπορεί να είναι εντατική εξωνοσοκομειακή θεραπεία.
Η Παγκόσμια Ημερά Ψυχικής Υγείας, ας είναι ένα εφαλτήριο να αντιμετωπίζονται όλοι οι άνθρωποι ισότιμα. Όλοι αξίζουν ευκαιρία στην ζωή και κανείς δεν πρέπει να αποκλείεται από το κοινωνικό σύνολο. Η αντιμετώπιση είναι εφικτή και πολύ συχνά επιτυχημένη.
Πηγή: medicinetoday, mayoclinic, history of psychology,WHO