Η διπολική διαταραχή (ΔΔ) ή παλαιότερα μανιοκατάθλιψη, από την οποία πάσχει ο Kanye Omari West, είναι μια ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη διάθεση, την ενεργητικότητα και την ικανότητα ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν συναισθηματικές μεταπτώσεις με έντονη χαρά και αυξημένη δραστηριότητα ή έντονη θλίψη και έλλειψη ενδιαφερόντων.
Η ψυχική νόσος που αλλάζει τη διάθεση του ασθενούς ο οποίος μπορεί να γίνει επικίνδυνος για τους άλλους αλλά και τον εαυτό του.
Τα επεισόδια αυτά κάνουν την εμφάνισή τους αρκετές φορές μέσα στην πορεία του χρόνου και μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχωτικού τύπου συμπτώματα σε μερικούς ασθενείς. Η ΔΔ εκδηλώνεται σε κάθε ηλικία, ωστόσο τυπικά η διάγνωση γίνεται στη νεαρή ενήλικη ζωή.
Η διπολική διαταραχή προσβάλλει περισσότερο από το 1% του πληθυσμού.
Η διπολική διαταραχή ανήκει στις διαταραχές διάθεσης. Είναι μία πάθηση στην οποία το συναίσθημα του θεραπευόμενου κινείται εντός μη φυσιολογικού εύρους. Εναλλάσσεται από περιόδους νορμοθυμίας (φυσιολογικής διάθεσης), σε περιόδους μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης. Ανάλογα με τον τύπο (πιο πολλά καταθλιπτικά, μανιακά επεισόδια ή μικτά επεισόδια) η διπολική διαταραχή διαχωρίζεται σε υποκατηγορίες (τύπος Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV ). Προκειμένου κάποιος να διαγνωσθεί με διπολική διαταραχή πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μανίας ή μία περίοδο υπομανιακής συμπεριφοράς, δίχως να βρίσκεται υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών (π.χ. κοκαΐνη ή ecstasy κτλ).
Διάσημοι που ήρθαν αντιμέτωποι με τη…νόσο
- Carrie Fisher. Γνωστή για το ρόλο της ως Πριγκίπισσα Λία στις ταινίες «Star Wars», η Fisher διαγνώστηκε με διπολική διαταραχή όταν ήταν 24 ετών. Το 1987 έγραψε το μυθιστόρημα “Postcards From The Edge,” κατά τη διάρκεια της αποτοξίνωσης μετά από μία σχεδόν θανατηφόρο υπερβολική δόση ναρκωτικών. Στις δημόσιες εμφανίσεις και συνεντεύξεις της, η Fisher έκανε έκκληση για περισσότερη προσοχή και έρευνα για τη διπολική διαταραχή. Πέθανε από καρδιακή προσβολή το 2016.
- Mel Gibson. Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2008, ο Gibson είπε πως έχει διπολική διαταραχή. Ο Gibson έχει πρωταγωνιστήσει πολλές φορές σε ταινίες δράσης, έχει δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ, είναι παραγωγός και σκηνοθέτης. Το περιοδικό People τον ανέδειξε ως τον «πιο σέξι άντρα». Η προσωπική του ζωή βγήκε στα πρωτοσέλιδα όταν λογόφερε με τον αστυνομικό που τον συνέλαβε επειδή οδηγούσε μεθυσμένος το 2006 και δεν υπέβαλε ένσταση σε κατηγορίες για ενδοοικογενειακή βία το 2012.
- Demi Lovato. Τραγουδίστρια και ηθοποιός, πρωταγωνίστησε στην ταινία του Καναλιού της Disney «Camp Rock». Μετά το sequel και έναν ρόλο στην τηλεοπτική σειρά «Sonny With A Chance», η Lovato εισήχθηκε σε κλινική για εθισμό και αυτοτραυματισμό το 2010. Εκεί έμαθε πως έχει διπολική διαταραχή. Το 2012, το MTV πρόβαλε ντοκιμαντέρ για τη μάχη της Lovato με τη νόσο.
- Brian Wilson. Πρωτοπόρος του California surfing sound, ο Wilson έγραψε και έκανε την παραγωγή σε 16 hit singles, σε διάστημα 3 ετών με τους Beach Boys. Μία κρίση πανικού σε αεροπλάνο το 1964 τον ανάγκασε να σταματήσει την περιοδεία. Ένα χρόνο αργότερα, ο Wilson άρχισε να πειραματίζεται με LSD. Η διπολική του διαταραχή, την οποία ανακάλυψε χρόνια αργότερα, τον έκανε για δεκαετίες σωματικά και συναισθηματικά ανίκανο να συνθέσει ή να κάνει περιοδείες.
- Kurt Cobain. Ο συνιδρυτής των Nirvana είχε ως παιδί διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και διπολική διαταραχή αργότερα. Ο ίδιος δεν επιδίωξε θεραπεία. Παρά την επιτυχία του ως επικεφαλής του κινήματος της grunge μουσικής του Seattle, ο Cobain πάλεψε με την κατάθλιψη και αυτοκτόνησε σε ηλικία 27 ετών, το 1994.
- Ernest Hemingway. Ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας ήταν σε όλη τη ζωή του επιρρεπής σε μανιο-καταθλιπτική συμπεριφορά, ένα οικογενειακό χαρακτηριστικό που είχαν οι γονείς του, ο γιος και η εγγονή του, Margaux. Παρά τη μοναδική του προσωπικότητα και έργα όπως «Χαιρετισμός στα Όπλα» και «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», ο Hemingway παρουσίαζε κρίσεις κατάθλιψης και παράνοιας. Παθιασμένος με το θάνατο, τελικά αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι το 1961.
- Catherine Zeta-Jones. Η Ουαλή ηθοποιός κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου για το μιούζικαλ «Chicago» και βραβείο Tony για το μιούζικαλ A Little Night Music στο Broadway. Είναι επίσης παντρεμένη από το 2000 με τον Michael Douglas. Η δύσκολη περίοδος με τη μάχη του συζύγου της με τον καρκίνο της γλώσσας την οδήγησε σε κατάθλιψη και διάγνωση διπολικής διαταραχής.
- Vivien Leigh. Έχει μείνει στην κινηματογραφική ιστορία για το ρόλο της Scarlett O’Hara στο «Όσα παίρνει ο άνεμος». Σύζυγος του πολυβραβευμένου ηθοποιού Laurence Olivier, η Leigh είχε τη φήμη της δύσκολης συνεργάτιδας στις ταινίες. Στο μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής της, έπασχε από σοβαρή κατάθλιψη και μανία. Η θεραπεία που είχαν συστήσει τότε οι γιατροί ήταν τα ηλεκτροσόκ.
- Frank Sinatra. Από την αρχή ως έφηβος τραγουδιστής είδωλο μέχρι την επιτυχημένη του καριέρα στον κινηματογράφο και το θέατρο, η δημοφιλία του Sinatra δεν ξεθώριασε ποτέ. Έχει πουλήσει πάνω από 150 εκατομμύρια δίσκους, υπήρξε πρωταγωνιστής στο Las Vegas και έχει κερδίσει βραβείο Όσκαρ για το ρόλο του στο «Από δω ως την αιωνιότητα». Πίσω από τη σκηνή, ήταν θρυλική η εκρηκτική συμπεριφορά του Sinatra, όπως όμως και οι φιλανθρωπίες του.
- Jean-Claude Van Damme. Ο Βέλγος πρωταγωνιστής των ταινιών πολεμικών τεχνών ξεκίνησε να κάνει καράτε στα 10 του και πήρε τη μαύρη ζώνη 9 χρόνια μετά. Η ταινία που τον έκανε γνωστό ήταν το «Bloodsport» το 1988. Δέκα χρόνια μετά ανακάλυψε πως είχε διπολική διαταραχή. Το 2011, ο Van Damme είπε πως πήρε φαρμακευτική αγωγή για τις αλλαγές στη διάθεσή του, τις οποίες όπως δήλωσε είχε από παιδί.
- Winston Churchill. Ως υψηλόβαθμος αξιωματικός του Ναυτικού στην αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ως πρωθυπουργός της Βρετανίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Churchill ξεσήκωνε το λαό με εμψυχωτικές ομιλίες και ραδιοφωνικές μεταδόσεις, για να ενθαρρύνει την αντίσταση απέναντι στη Γερμανία. Ωστόσο και ο ίδιος έδινε τη δική του μάχη απέναντι στην κατάθλιψη, τις αυτοκτονικές σκέψεις και την έλλειψη ύπνου. Τα αποκαλούσε όλα αυτά, ο «μαύρος σκύλος» μου. Παρά την κατάστασή του, έγραψε 43 βιβλία και κέρδισε βραβείο Νόμπελ στη Λογοτεχνία. Πέθανε το 1965 σε ηλικία 90 ετών.
Συμπτώματα
- Αίσθημα θλίψης
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες
- Αλλαγές στην όρεξη – απώλεια ή αύξηση βάρους που δεν σχετίζεται με δίαιτα
- Προβλήματα στον ύπνο
- Απώλεια ενέργειας ή αυξημένη κόπωση
- Αύξηση της άσκοπης σωματικής δραστηριότητας (π.χ. χτύπηματα με το χέρι ή βηματισμός) ή επιβραδύνση των κινήσεων και της ομιλίας (πράξεις που μπορούν να παρατηρηθούν από άλλους)
- Αίσθημα αναξιότητας ή ένοχής
- Δυσκολία στην καθαρή σκέψη, συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
- Σε σοβαρότερες καταστάσεις μπορεί να συναντηθούν αλλόκοτες σκέψεις ή συμπεριφορές